Climax (2018)

Regie: Gaspar Noé | 95 minuten | drama, horror | Acteurs: Sofia Boutella, Romain Guillermic, Souheila Yacoub, Kiddy Smile, Claude-Emmanuelle Gajan-Maull, Giselle Palmer, Taylor Kastle, Thea Carla Schott, Sharleen Temple, Lea Vlamos, Alaia Alsafir, Kendall Mugler, Lakdhar Dridi, Adrien Sissoko, Mamadou Bathily, Alou Sidibé, Ashley Biscette, Mounia Nassangar, Tiphanie Au, Sarah Belala, Alexandre Moreau, Naab, Strauss Serpent, Vince Galliot Cumant

Gaspar Noé toont met het prikkelend getitelde ‘Climax’ hoe een groep dansers na een nacht vol drank en drugs in een roes terechtkomt. In de enscenering en cinematografie wordt meteen gealludeerd aan fictionele aspecten. We starten met een beeld van een vrouw die in de sneeuw ligt te woelen en bloedsporen achterlaat; vervolgens volgt een volledige titelrol, zoals normaliter aan het eind van de film getoond wordt, en richten de dansers zich als in een auditie aan de kijker. Dan komt pas de begintitelrol.

Meta-aspecten van fictionaliteit, om erin te wrijven dat behalve de menselijke geest ook de filmwerkelijkheid gelaagd is. Pretentie behoort tot de kunstenaar, en soms schiet hij daarin door. Afijn, een goede introductie aan de kijker van wat en wie we later te zien krijgen is het in ieder geval wel. En wat is er mis met vervreemding, de dagelijkse werkelijkheid is al normaal genoeg. Waarmee we weer terug zijn bij het begin: een stel dansers, retro-dance (‘Pump up the Volume’), een oefenruimte. Doet zelfs een beetje aan Baz Luhrmann denken, al toont die meestal het commerciële gogme dat provocateur Noé juist ontbeert.

Als de acteurs maar in het idee van de maker geloven, en het idee van een nacht vol letterlijke en figuurlijke trance, daar kan een jonge groep performancekunstenaars best wat mee. Noé heeft een subtiel oog voor het androgyne, haast vergeestelijkende karakter van de nachtelijke roes, waarin mensen zintuiglijk versmelten of oplossen. Seksualiteit is voor de menselijke soort immers eerder een vorm van energie dan een kille daad; al zijn velen tot het laatste in staat, weet de aanschouwer van Noés klassieker ‘Irréversible’.

Veel gepraat wordt er niet in ‘Climax’, en dat is maar goed ook, want de cast is niet samengesteld uit dramatisch begaafde lieden, eerder uit een serie expressieve lichamen. Conversatie verveelt snel, zeker in de nacht. Daar had Noé wel wat kunnen snijden. Net als in sommige dansscènes, maar die dienen nog als geleidelijke opbouw naar de vergetelheid. De danssessie gaat immers natuurlijk over in een feest. Misschien zelfs te snel, waardoor de gestileerde koortsdroom uit de eerste scène al te gemakkelijk ontaardt in een spastisch bacchanaal. Noé ontnuchtert de kijker graag, treffend wordt het zelden, op de mooie epiloog na: de kater als kunstwerk, zo gestileerd als de beginscène.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 3

Bioscooprelease: 31 januari 2019
DVD-release: 19 juli 2019