Club Zero (2023)
Regie: Jessica Hausner | 110 minuten | komedie, drama | Acteurs: Mia Wasikowska, Ksenia Devriendt, Florence Baker, Luke Barker, Samuel D Anderson, Gwen Currant, Andrei Hozoc, Sade McNichols-Thomas, Sidse Babett Knudsen, Amir El-Masry, Amanda Lawrence, Sam Hoare, Elsa Zylberstein, Mathieu Demy, Lukas Turtur, Keeley Forsyth, Camilla Rutherford, Szandra Asztalos
Jessica Hausner, een Oostenrijkse regisseur bekend van haar eerdere werken zoals ‘Amour Fou’ en ‘Little Joe’, keert terug met een nieuwe film die diep graaft in de thema’s van zelfopoffering en zelfzorg. In ‘Club Zero’, schittert Mia Wasikowska in een subliem bizarre rol als een lerares die haar welgestelde studenten onderdompelt in het concept van “conscious eating”. De film draait om een groep idealistische, maar naïeve jongeren die vastberaden zijn om de wereld te veranderen, maar Wasikowska’s personage geeft een onheilspellende wending aan hun streven.
In het decor van een Britse kostschool vertolkt Wasikowska de rol van Ms. Novak, een volledig ingetogen en goedhartige nieuwkomer die haar entree maakt als docente in wat wordt aangekondigd als een voedingscursus. Met een kalme en geruststellende uitstraling behandelt Ms. Novak haar tienerleerlingen nooit neerbuigend. Het wordt al snel duidelijk dat ze geteisterd wordt door een messiah-achtig complex; haar karakter weeft een intrigerende mengeling van wetenschap, moederlijke zorg en religieuze overtuigingen.
Mevrouw Novak verzoekt al haar cursisten om te delen waarom ze ervoor hebben gekozen om deel te nemen aan haar cursus over bewust eten. Sommigen streven naar stressvermindering, anderen willen hun fysieke uithoudingsvermogen vergroten, en weer anderen wensen een bijdrage te leveren aan milieubescherming. Een attente ouder merkt weer op dat het initiatief klinkt als een verstandig idee om het consumentisme te matigen.
Geleidelijk aan spoort mevrouw Novak haar studenten aan om steeds minder te consumeren, vervolgens nog minder, over te schakelen naar hoofdzakelijk groenten, en uiteindelijk tot het punt te komen van volledige onthouding.
Het is werkelijk verrassend om te aanschouwen hoe ze langzaam maar zeker grip krijgt op hun gedachten en handelingen. ‘Club Zero’ is zodanig goed geschreven dat de lessen van mevrouw Novak – inclusief haar vermogen om sociale druk toe te passen wanneer nodig, en haar oprechte genegenheid en enthousiasme jegens bepaalde leerlingen – overwegend authentiek overkomen. Maar wanneer enkele verontruste ouders zich eindelijk afvragen waarom hun kind zo schrikbarend mager is geworden, is het al te laat. De film heeft eerder al laten zien hoe incompetent deze ouders zijn, terwijl mevrouw Novak een stevige greep heeft op de kinderen…
Het is verontrustend en zelfs bij wijlen ongemakkelijk om te zien hoe deze doelloze jongeren, die naarstig op zoek zijn naar betekenisvolle bezigheden, gevangen zitten in concepten als zelfbeheersing en verlossing. Het is een intrigerend experiment in matiging, zowel wat betreft de productie als de eetgewoonten die de personages worden aangemoedigd aan te nemen.
Hoewel de dialogen en het camerawerk af en toe wat onhandig lijken, verliest ‘Club Zero’ helaas een beetje van zijn kracht naarmate het einde nadert. De film laat een licht hol gevoel achter, ondanks de grootsheid van de concepten rondom commercie, duurzaamheid en lichaamsbeeld. Men zou bijna wensen dat de film zich buiten de grenzen van de kostschool had gewaagd, gezien het intrigerende universum dat het heeft geschapen, waarin de hedendaagse zorgen tot het uiterste zijn doorgevoerd. Er zijn vluchtige verwijzingen naar degenen die nog verder gaan, zoals Miss Novak, en de film had wellicht kunnen profiteren van een diepere verkenning en meer gedetailleerde uitwerking van die verhaallijnen.
Vincent Tramper
Waardering: 3
Bioscooprelease: 2 mei 2024