Collective – Colectiv (2019)
Regie: Alexander Nanau | 109 minuten | documentaire | Met: Razvan Lutac, Mirela Neag, Catalin Tolontan, Tedy Ursuleanu, Vlad Voiculescu
Waaraan zijn we overgeleverd als de instituties slecht georganiseerd en onbetrouwbaar zijn? Het is een vraag die ook in Nederland speelt, met de huidige toeslagenaffaire bij de Belastingdienst als meest recente voorbeeld. Zo doorzichtig als in de Roemeense documentaire ‘Collective’ wordt getoond, vind je echter niet vaak.
We spreken Boekarest 2015: een nachtclub brandt af met 27 doden tot gevolg. In het ziekenhuis overlijden nog eens 38 mensen, voornamelijk aan de gevolgen van infecties. Vooral dat laatste trekt de aandacht: waarom overleden zoveel verbrande slachtoffers in het ziekenhuis?
De film golft mee met de publieke verontwaardiging, op basis van expliciete, huiveringwekkende beelden van de brand zelf en van de geïnfecteerde slachtoffers. Die beelden zijn de basis van de overtuigingskracht van deze documentaire, die het geduld af en toe op de proef stelt met ellenlange persconferenties van de goedwillende minister van Volksgezondheid en dito vergaderingen.
Wat wil het geval: het betrokken ziekenhuis heeft pakken met geld besteed aan een desinfectiemiddel dat vervolgens tien maal verdund wordt om geld te besparen. De gevolgen zijn desastreus. Beelden van patiënten spreken voor zich; de ziekenhuisdirecteur oogt als een kleine crimineel.
Deze film wil je geloven, moet je bijna geloven als je de menselijke natuur een beetje kent. Het enige hoopgevende is de publieke verontwaardiging die ontstaat als gevolg van dit soort calamiteiten, die uiteindelijk toch worden toegedekt. Regisseur Nanau, die de traan op een goede manier weet te vinden, is onderdeel van die roep om burgerschap.
De Roemeense pers pent gelukkig driftig mee, zeker ook noodzakelijk om dit soort zaken voor het voetlicht te brengen. Instanties moeten nu eenmaal verantwoording afleggen aan de gehele samenleving. Bestuurders kunnen dit soort miserie onder het tapijt proberen te vegen, de publieke opinie heeft het laatste woord, al is dat voor 65 veelal jonge Roemenen uiteraard veel te laat.
Jan-Kees Verschuure
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 9 juli 2020