Cómo pasan las horas – When the Hours Go By (2005)

Regie: Inés de Oliveira Cézar | 85 minuten | drama | Acteurs: Guillermo Arengo, Augustín Alcoba, Susana Campos, Roxana Berco, Pedro Recalde, Javier Fainzaig, María del Rosario Quaranta, Carlos Lanari, Augustina Muñoz, Cecilia Lagar

Een bizar gesprek tussen vader en moeder tijdens het ontbijt. Vader Juán spreekt over zijn ideaal, maar het is niet duidelijk hoe serieus hij is: leven op een flatje in de stad, met nauwelijks genoeg ruimte om met zijn tweeën in de keuken te staan. Is Juán eenzaam? Vraagt hij om aandacht van René? Het enige wat zij weet te zeggen is: “Genoeg…” Zij hoort hem, weet wat hij bedoelt, en gaat er niet op in. Ondertussen hebben beiden een soort geheimzinnige glimlach. Alsof ze weten van elkaar hoe ze erover denken. Op subtiele wijze wordt zo getoond hoe goed deze twee mensen elkaar kennen, en tegelijkertijd hoe slecht ze elkaar begrijpen. En dat ze dat ook weten.

‘Cómo pasan las horas’ gaat over het verstrijken van de tijd, zoals de titel al aangeeft. De film beslaat één dag uit het leven van de familie. Een gewone dag, afgezien van dat rare ontbijtgesprek. Juán gaat met vierjarig zoontje Santi naar het strand. Moeder René gaat naar oma Virginia. En veel meer lijkt er lange tijd niet te gebeuren. We zien hoe Juán en Santi onderweg zijn, en eenmaal op het strand aangekomen wandelen en twee vissers ontmoeten. Waar het veel meer om gaat, zijn de gesprekjes tussen vader en zoon: levensechte gesprekken over van alles. Santi is een lief en nieuwsgierig mannetje dat van alles wil weten en Juán is een wat stille maar zorgzame vader die geduldig aandacht geeft aan Santi.

Tegenover deze ongecompliceerde en pure relatie op het strand staat de volwassen relatie tussen dochter René en moeder Virginia, wandelend in het bos. Ook hier volop genegenheid en zorgzaamheid voor elkaar, maar de rollen zijn omgedraaid. Het kind zorgt voor de ouder en de gesprekken gaan niet meer over alledaagse zaken, maar juist over ‘wezenlijke’ zaken: de liefde en de tijd. Toch blijft juist deze relatie veel oppervlakkiger dan die tussen Juán en Santi. René en Virginia spreken vertrouwelijk, maar blijven boven alles volwassenen en moeder en dochter. Juán en Santi spreken vrijuit: er zijn nog geen onderlinge geheimen of herinneringen die hun relatie vertroebelen.

‘Cómo pasan las horas’ gaat niet alleen over tijd, maar de film neemt ook de tijd. Hoewel het niet een erg lange film is, is er veel stilte en worden de omgeving en de hoofdpersonen vaak gewoon gevolgd. Het geeft de film soms een documentaireachtige stijl. Die stijl komt vooral goed tot zijn recht bij Juán en Santi. Met name Santi is een levensecht, innemend jongetje. Hoogstwaarschijnlijk ‘speelt’ de vierjarige acteur Augustín Alcoba gewoon zichzelf, als hij bijvoorbeeld vol walging ziet hoe de visser een vis opensnijdt. Een buitengewoon staaltje van acteursregie.

De film verloopt rustig, soms zelfs bijna saai, hoewel dit laatste vooral geldt voor de scènes tussen moeder en dochter. Er gebeurt weinig, de stijl is realistisch, en regelmatig worden scènes vertoond in samengeperst, uitgetrokken of scheefgetrokken beeld. Het waarom van dat laatste blijft onduidelijk. Het geeft de film een wat dromerig karakter, maar doet af aan de realistische filmstijl. Ondertussen is er echter wel degelijk een onheilspellende ondertoon, die uiteindelijk onverwachts en als een stille klap in het gezicht naar boven komt.

Hoewel ‘Cómo pasan las horas’ zowel dramatisch als stilistisch wat onevenwichtig is, komt de melancholie goed over. De kracht van de film is de onderhuidse spanning tussen Juán en René en de levensechte relatie tussen Juán en Santi. Dat de stille climax bij die laatste twee plaatsvindt, maakt de film onevenwichtiger én indrukwekkender, gek genoeg. De boodschap komt in ieder geval over: de tijd slaat ongemerkt en onomkeerbaar toe.

Daniël Brandsema