Copying Beethoven (2006)

Regie: Agnieszka Holland | 104 minuten | drama, muziek, romantiek, geschiedenis | Acteurs: Ed Harris, Diane Kruger, Matthew Goode, Joe Anderson, Angus Barnett, Ralph Riach, Nicholas Jones, Gábor Bohus, Bill Stewart, Phyllida Law, Karl Johnson, George Mendel, Viktoria Dihen, Matyelok Gibbs, László Áron, David Kennedy

De Amerikaanse film ‘Copying Beethoven’ handelt over de periode dat de gelijknamige componist werkte aan zijn negende symfonie. Hoewel je de film een biopic mag noemen, zijn de gebeurtenissen voor een groot deel verzonnen. Erg is dat niet, zeker als je denkt aan het aantal geslaagde biopics dat op hetzelfde principe berust, waarvan ‘Amadeus’ ongetwijfeld de bekendste is.

Helaas komt ‘Copying Beethoven’ nooit in de buurt van die befaamde voorganger. Deels is dat te wijten aan de ongeloofwaardigheid van de personages. Beethoven is hier een grofgebekte malloot die het spuien van tegeltjeswijsheden combineert met het maken van onnozele grappen (in het genre ‘fartissimo’). Anna Holtz, Beethoven’s assistente, komt daarentegen zo uit de Viva gelopen. Ze is jong, energiek, intelligent, verantwoordelijk, praktisch, vrijgevochten, heeft oog voor haar knappe verloofde maar laat natuurlijk niet over zich heenlopen. Waar Beethoven in niets lijkt op een kunstenaar, lijkt Holtz in niets op een negentiende eeuwse (niet-adellijke) jongedame. De feministische agenda van regisseuse Agnieszka Holland lijkt hier de geloofwaardigheid van de film flink in de weg te lopen.

Maar ‘Copying Beethoven’ heeft nog een groter probleem. De film kent geen overkoepelende spanningsboog, zodat het verhaal nergens vandaan komt en nergens naartoe gaat. Afgezien van het gekissebis tussen de hoofdpersonages en een aantal volstrekt oninteressante zijlijntjes, gebeurt er eigenlijk niets. Zowel Beethoven als zijn assistente maken dan wel een persoonlijke groei door – hij leert dat vrouwen ook best wel wat kunnen, zij leert dat zij hard moet werken om iets te bereiken – maar dat zijn banale lesjes die je al in zoveel andere films hebt gezien. Door het ontbreken van een spanningsboog kruipt ‘Copying Beethoven’ in een martelend tempo voorbij, zeker als het hoogtepunt, de eerste uitvoering van de negende symfonie, achter de rug is.

Echt veel kan de film hier niet tegenover stellen. De muziek is mooi maar komt teveel in fragmenten, waarbij het jammer is dat hier voornamelijk wordt gekozen voor het luidruchtige werk, en niet voor de meer tedere of pastorale composities (behalve dan het onvermijdelijke ‘Für Elise’). De acteurs doen hard hun best, waarbij vooral de mooie Diane Kruger zich positief onderscheidt. Ed Harris heeft als Beethoven een prachtige karakterkop, maar van zo’n eendimensionaal personage zou geen enkele acteur iets kunnen maken.

Het enige echt interessante aan ‘Copying Beethoven’ is een thema dat op het eind opduikt, als Beethoven werkt aan een voor die tijd experimentele fuga. Hier laat de film zien hoe belangrijk het is om onbevangen en onbevooroordeeld naar experimenteel werk te kijken of te luisteren. Bovendien bevestigt hij de noodzaak van het experiment voor de ontwikkeling van een kunstvorm. Hoe ironisch dan, dat deze boodschap wordt uitgedragen in een film die van conservatisme aan elkaar hangt.

Henny Wouters

Waardering: 2

Bioscooprelease: 28 juni 2007