Count Dracula – Nachts, wenn Dracula erwacht (1970)

Regie: Jesus Franco | 98 minuten | horror | Acteurs: Christopher Lee, Herbert Lom, Klaus Kinski, Soledad Miranda, Maria Rohm, Fred Williams, Paul Muller, Jack Taylor, Jesus Puente, José Marinez Blanco, Franco Castellani, Emma Cohen, Jesus Franco, Colette Giacobine, Teresa Gimpera, Jeannine Mestre, Moisés Augusto Rocha

Regisseur Jesus Franco is binnen horrorkringen bekend door zijn vele low budget horrorfilms. In deze ‘Count Dracula’, ook wel ‘Nachts wenn Dracula erwacht’ genoemd, gaat het om het verhaal van Bram Stoker over de vampier graaf Dracula die vanuit Transsylvanië naar Londen reist om daar slachtoffers voor zijn eeuwige bloeddorst te vinden.

Direct vallen de nodige sfeervolle beelden van de openingsscènes op: de beelden van het sombere kasteel tegen de grauwe en donkere hemel, de donkere bossen eromheen, de verontrusting en de waarschuwingen van Harkers reisgenoten, wolvengehuil… het zijn zaken die in tal van Draculafilms van verschillende makelij aanwezig zijn. Daarnaast zijn er wat meer specifieke zaken: de nachtelijke ontmoeting in de Borgopas, de koetsier die de wolven verjaagt, graaf Dracula die een snor draagt, Dracula’s verhalen over de roemrijke daden van zijn voorgeslacht, Dracula’s landslieden die met zijn grafkisten in de weer zijn, de oude graaf die in de loop van het verhaal jonger wordt… nu zijn het zaken die in veel Dracula verfilmingen allerminst voorkomen, maar hier direct uit Stokers boek zijn overgenomen. Waarmee ook het verhalend karakter van Franco’s verfilming duidelijk wordt, de weergave van Stokers verhaal in plaats van allerlei buitenissige of bloeddorstige taferelen daaromheen.

Wat dat betreft slaagt Franco redelijk in zijn opzet, evenals in zijn pogingen om de sfeer in Stokers boek te bereiken. Ook met personages en plaatsen die de lezers van Stokers boek bekend voorkomen: Dr. Seward, Dracula’s aartsvijand van Helsing, de gestoorde Renfield, Carfax Abbey, het sanatorium… alle overeenkomstig Stokers verhaal. Hoewel ook niet op alle fronten want diverse personages uit het boek ontbreken en naarmate het verhaal vordert wordt er een verschillende invulling aan diverse gebeurtenissen en handelingen gegeven en speelt het een en ander zich soms op andere locaties af. Niettemin kan de conclusie luiden dat gezien de insteek van Franco’s film het in het algemeen een redelijk getrouwe weergave is van de ontwikkelingen in Stokers boek en hij, met her en der gebruikmaking van ondersteunende muziek, ook de sfeer in diens boek herhaaldelijk in aanzienlijke mate weet weer te geven.

Jammer dan ook dat Franco krampachtig probeert om de bovennatuurlijke aard van de graaf te benadrukken. Voorbeelden daarvan zijn de schaduwen van de vleermuis op het venster en de spinnen in Harkers kamer in het kasteel… maar al te duidelijk nep. Verder is er herhaaldelijk te luide en als dramatisch bedoelde muziek bij de opkomst van Dracula en komen de close-ups van de schijnbaar tot leven komende opgezette dieren wel erg bedenkelijk over. Het zijn duidelijke minpunten in Franco’s verfilming, als sfeerverhogend opgenomen maar als vrij overbodig overkomend. Daarnaast wordt er te vaak en langdurig op hoofdrolspelers ingezoomd, had de montage af en toe ook beter gekund en zijn er kwalitatief niet al te hoogstaande speciale effecten. Het doet eerder afbreuk aan Franco’s film dan dat het wat oplevert door de amateuristische en goedkope indruk die het maakt. Hoewel dit ook kan samenhangen met de aanpassingen die Franco moest maken nadat zijn budget tijdens de opnames werd verlaagd. Verder is er een herhaaldelijk te langzaam en op andere momenten een te gejaagd tempo, ook door de veelheid van ontwikkelingen die in de relatief korte speelduur zijn opgenomen.

Aan de andere kant zijn tal van zaken verdienstelijk, sfeervol en met aandacht voor details weergegeven. Zowel zaken uit Stokers boek als zaken die de Draculafans op andersoortige wijze zullen herkennen. De nodige citaten ‘…listen to them… the children of the night… what music they make..´, gothische decors, Victoriaanse kostuums, duistere kastelen, donkere ruïnes, begraafplaatsen, mistnevels, tal van nachtelijke opnamen met een juist gebruik van licht en donker, beelden van verlaten en bosrijke landschappen… het levert een effectieve bijdrage aan de geslaagde indruk die deze productie op meerdere onderdelen maakt. Daarnaast komt de dreiging die er vanuit de bloedzuigende graaf uitgaat duidelijk voelbaar naar voren zowel bij de verschijning van de graaf zelf als wanneer de gevolgen van zijn boosaardige handelingen steeds duidelijker naar voren komen: de langzaam naar voren komende vampiertrekjes van Dracula’s slachtoffers Lucy en Mina, de uit haar graf verrezen Lucy waarmee op indringende wijze wordt afgerekend, Renfield die onder Dracula’s invloed verkeert, diverse achtervolgingen, confrontaties en gemaakte slachtoffers… deze en tal van andere gebeurtenissen worden verdienstelijk en sfeervol weergegeven, zodanig dat ze voor de liefhebbers van Stokers verhaal de moeite van het bekijken meer dan waard zijn.

Verdienstelijk werk van horrorveteraan Christopher Lee als Dracula, de rol waarmee hij wereldfaam vergaarde. In dit optreden straalt hij dreiging uit, maar weet hij ook sympathie op te roepen. Met als meest sprekend voorbeeld de eeuwenoude Dracula die opleeft in zijn herinneringen over vroegere glorierijke veldslagen om daarna als verslagen terug te keren tot de werkelijkheid van zijn vervallen kasteel. Ook Herbert Lom weet Dracula’s aartsvijand Van Helsing adequaat neer te zetten. Evenals Fred Williams en Paul Muller dat met de personages Harker en Quincey Morris weten te doen al zetten ze duidelijk ongeschikte karakters neer. Verder valt Klaus Kinski op als de gestoorde Renfield al worden zijn talenten helaas ondergebruikt door diens optreden tot een minimum te beperken. Tenslotte netjes werk van Soledad Miranda en Miranda Rohm als de aan Dracula ten slachtoffer vallende Lucy en Mina.

Het maakt Franco’s produktie tot een verfilming met duidelijke tekortkomingen die doen betreuren dat hij niet een hoger budget tot zijn beschikking had. Ook zijn echter de overduidelijke pluspunten aanwezig. Onderdelen uit het boek van Stoker die zodanig worden weergegeven dat ze diens verhaal recht aandoen en ook de sfeer daarin geslaagd weten op te roepen. Voor de liefhebbers van Stokers boek verhaal en degenen die prijs stellen op verhalende verfilmingen daarvan heeft deze ‘Count Dracula’ daarmee, hoewel niet de beste Dracula-verfilming ooit, al met al meer dan genoeg verdienstelijks te bieden.

Frans Buitendijk