Crazy Days (2021)

Regie: Sanne Rovers | 67 minuten | documentaire

In november 2020 zou De Nationale Opera een uitvoering van de opera buffa (komische opera) ‘Le nozze di Figaro’ (Wolfgang Amadeus Mozart, 1786) op de planken brengen. Zoals dat gaat met grote operaproducties werd er al een paar jaar aan gewerkt en waren de voorstellingen op voorhand praktisch uitverkocht. Maar als orkest en internationale sterrencast in het najaar van 2020 in Amsterdam bijeen komen om voor het echie te repeteren, waart er natuurlijk een pandemie rond en is het allerminst zeker dat de voorstellingen daadwerkelijk door konden gaan. Op dat moment haakte documentairemaker Sanne Rovers aan. Om een beeld te schetsen van de bizarre dagen tot aan de allerminst zekere première.

De onwennigheid en hectiek is direct duidelijk. Er wordt geklungeld met mondkapjes, spelers worden subiet gewaarschuwd als ze binnen anderhalve meter van elkaar komen en krijgen op hun kop als ze vergeten hun handen te desinfecteren. De coronamaatregelen die de Nederlandse regering heeft opgelegd dienen zo strikt mogelijk opgevolgd te worden, zodat daardoor de boel in elk geval niet in het water kan vallen. Maar achter de schermen heerst een hoop onrust, want elke nieuwe persconferentie kan roet in het eten gooien. Dit heeft natuurlijk ook zijn weerslag op de cast.

Zo vertelt de 26-jarige Polly Leech enthousiast dat Cherubino de rol is die ze altijd al heeft willen spelen en dat hij op het perfecte moment komt. “Dan moet je wel de pandemie even wegdenken, maar als het in 2020 doorgaat, dan is het ’t perfecte moment,” zegt ze hoopvol recht in de camera. Rovers laat expres het beeld net even te lang op Leech’ gezicht rusten, waarop zich met elke seconde de wanhoop en onzekerheid duidelijker begint af te tekenen. Haar potentiële doorbraak staat immers op losse schroeven. Leech is vanwege haar schijnbare onbevangenheid en openhartigheid een dankbaar subject en keert veelvuldig terug in beeld.

Wie ook veel schermtijd krijgt, maar zich iets minder goed laat doorgronden, is de Italiaanse bariton Davide Luciona, die de Graaf speelt. Hij wordt regelmatig bellend in beeld gebracht (vermoedelijk met het thuisfront, maar nergens wordt het geëxpliciteerd) of buiten rokend met mede-Italiaan Riccardo Minasi, die het orkest dirigeert. Waar hij aanvankelijk redelijk flegmatiek met de situatie om lijkt te gaan, wordt gaandeweg duidelijk dat ook voor een ervaren rot als hij de onzekerheid fysiek en mentaal slopend is. Minasi op zijn beurt laat zich vooral uit over het onvoorstelbare coronabeleid in Nederland ten opzichte van andere landen, alsof het land een “gelukkige oase is”. Een welkome context, die verder weinig wordt aangedragen.

De documentaire blijft strak bij dit ene operagezelschap, dus ook de discussie over hoe de Nederlandse regering met de cultuursector als geheel omgaat wordt niet aangewakkerd. De manier waarop het gezelschap via een directe lijn met het ministerie van OC&W in elk geval nog in staat gesteld wordt om een videoregistratie te maken, terwijl optredens verder verboden zijn, wordt niet aan de kaak gesteld, enkel gepresenteerd ‘as is’. Daarmee blijft ‘Crazy Days’ toch vooral een documentaire over een hectische periode bij De Nationale Opera en niets meer dan dat. Een interessant tijdsbeeld voor een heel specifieke club.

Binnen dat kader heeft Rovers een fraai document afgeleverd. De documentaire wordt doorspekt met niet alleen beelden van een leeg operahuis, maar ook met speciaal geënsceneerde stukken zang achter de schermen, bijvoorbeeld aan de bar of in de coulissen tussen de decorstukken. Het zorgt voor een bevreemdende sfeer en maakt de eenzaamheid voelbaar die de spelers bij dergelijke grote producties sowieso al doormaken, ver van huis, afgezonderd van familie en vrienden, en die door corona nog harder binnenkomt. Als tegen het einde de champagneglazen worden geheven naar een vrijwel lege zaal, druipt de teleurstelling ervan af. Is een opera zonder publiek wel een echte opera?

Wouter de Boer

Waardering: 3.5

Speciale vertoning: Nederlands Film Festival 2021, IN-EDIT Festival 2022
VOD-release: 7 oktober 2021 (Picl)