Critical Care (1997)
Regie: Sidney Lumet | 102 minuten | drama, komedie | Acteurs: James Spader, Kyra Sedgwick, Helen Mirren, Anne Bancroft, Albert Brooks, Jeffrey Wright, Margo Martindale, Wallace Shawn, Philip Bosco, Colm Feore, Edward Herrmann, James Lally, Harvey Atkin, Al Waxman, Hamish McEwan, Jackie Richardson, Barbara Eve Harris, Conrad Coates, Bruno Dressler, Caroline Nielsen, Gladys O’Connor, Kay Hawtrey, Don Carmody, Kim Robert, Naomi Blicker, Merwin Mondesir, Bruce Hammings, Paul Brown, Michael Colton, David Sparrow
Als je maar genoeg verzekeringsgeld betaalt, heb je in de Verenigde Staten alle recht op medische zorg. Anders wordt het als je niet verzekerd bent, of je premies niet of niet op tijd aflost. Dat weten we sinds Michael Moore in zijn documentaire ‘Sicko’ (2008) het Amerikaanse ziektekostenstelsel onder de loep legde. Sidney Lumet gaf de zorgverzekeraars tien jaar eerder al een flinke veeg uit de pan in zijn film ‘Critical Care’ (1997), die ergens halverwege drama en satire balanceert. Met een indrukwekkende cast en een aansprekend onderwerp kan een man als Lumet toch wel uit de voeten, zou je zeggen. Maar ‘Critical Care’ is een van de mindere werkjes uit het imposante oeuvre van de New Yorkse filmmaker. Had Lumet zich beperkt tot de satire, dan had ‘Critical Care’ ongetwijfeld beter uitgepakt. De dramatische elementen komen namelijk heel wat minder uit de verf.
Werner Ernst (James Spader) is een man die zijn hele leven een loser is geweest, tot hij op het lumineuze idee kwam om arts te worden. Sinds hij de ‘MD’ achter zijn naam heeft staan, leidt hij het leven van een ware playboy. Als de aantrekkelijke blondine Felicia Potter (Kyra Sedgwick) zijn afdeling binnenstapt, is hij dan ook direct verkocht. Dat komt Felicia maar al te goed uit. Zij hoopt hem namelijk voor haar karretje te spannen in het conflict dat ze heeft met haar halfzus Conny (Margo Martindale), over hun comateuze vader. Felicia wil dat de behandelingen worden stopgezet omdat hun vader toch niet meer zal herstellen. De vrome Conny vindt echter dat alles in het werk moet worden gesteld om zijn leven te verlengen, omdat ze hoopt dat hij ooit nog ontwaakt uit zijn coma. Dr. Ernst belandt door zijn romance met de verleidster Felicia middenin het conflict en krijgt bovendien de juridische afdeling van het ziekenhuis op zijn dak omdat hij buiten zijn boekje is gegaan.
Van zijn mentor, de aan alcohol verslaafde Dr. Butz (een nauwelijks herkenbare Albert Brooks), hoeft Werner weinig steun te verwachten. Die is van mening dat zolang de zorgpremies voor een patiënt betaald worden, hij in leven moet worden gehouden. Door allerlei onnodige operaties uit te voeren kan er bovendien nog extra aan hem verdiend worden. Hulpbehoevenden op de EHBO die hun premies niet betaald hebben, laat hij zonder schuldgevoelens in de kou staan. Aan de andere kant van het morele spectrum staat de ervaren verpleegster Stella (Helen Mirren), die oprecht medeleven heeft voor haar patiënten, in het bijzonder de terminaal zieke nierpatiënt in bed 2 (Jeffrey Wright), die niets liever wil dan sterven. Hoewel Lumet met de inbreng van dit verhaal tegengas geeft aan de schreeuwerige ruzie tussen de Potter-zussen, schiet hij tegen het einde jammer genoeg te ver door, wanneer hij zowel een engel van het kwaad (Wallace Shawn) tegen een engel van het goede (Anne Bancroft) op de jongeman in laat praten.
De morele dilemma’s die in ‘Critical Care’ worden aangekaart zijn interessant en bieden genoeg stof tot nadenken. Daarom is het jammer dat in de film niet beter is omgesprongen met deze thema’s. Waar Lumets werk doorgaans uitblinkt in zijn realistische, zorgvuldig uitgewerkte karakters, zijn die in ‘Critical Care’ ver te zoeken. Alleen verpleegster Stella, prima gespeeld door de betrouwbare Mirren, en in mindere mate de door Wright gespeelde patiënt voldoen aan die eisen. Spader zou ook in dat rijtje moeten staan, maar is eigenlijk niet serieus te nemen als een door morele kwesties geteisterde arts (had hij maar niet in zo veel sekskomedies moeten spelen, daardoor is zijn geloofwaardigheid een tikkeltje aangetast). Andere personages zijn zo dik aangezet dat ze niet meer realistisch zijn. In het geval van Brooks werkt dit echter prima – hij zorgt voor de lachsalvo’s. Segdwick en Martindale zijn eigenlijk vooral vervelend en met het talent van Shawn en Bancroft had Lumet echt veel meer moeten doen.
Balanceren op het randje van drama en satire is moeilijker dan het lijkt, dat bewijst ‘Critical Care’ maar weer eens. Zelfs een briljant regisseur als Sidney Lumet heeft er moeite mee. Dit is een van de weinige misperen in zijn verder imposante oeuvre. Hoewel er flink wat talent gemoeid is met deze film en het onderwerp genoeg aanknopingspunten biedt voor een boeiende film, stelt het eindresultaat behoorlijk teleur. Zelfs het acteerwerk – doorgaans een van de sterkste punten in het werk van Lumet – is maar mager verzorgd, want alleen Mirren, Brooks en Wright weten te overtuigen. Van de regisseur van meesterwerken als ’12 Angry Men’ (1957), ‘Dog Day Afternoon’ (1975) en ‘Network’ (1976) verwacht je simpelweg méér.
Patricia Smagge
Waardering: 2.5