Cutter’s Way (1981)

Regie: Ivan Passer | 105 minuten | drama, thriller | Acteurs: Jeff Bridges, John Heard, Lisa Eichhorn, Ann Dusenberry, Stephen Elliott, Arthur Rosenberg, Nina Van Pallandt, Patricia Donahue, Geraldine Baron, Katherine Pass, Francis X. McCarthy, George Planco, Jay Fletcher, George Dickerson, Jack Murdock, Essex Smith, Rod Gist, Leonard Lightfoot, Julia Duffy, Randy Shepard, Roy Hollis, Billy Drago, Caesar Cordova, Jonathan Terry, William Pelt, Ron Marcroft, Ted White, Tony Epper, Andy Epper, Chris Howell, H.P. Evetts, Ron Burke

‘Cutter’s Way’ is een verrassend goede film met John Heard en Jeff Bridges in de hoofdrollen. De relatief onbekende regisseur Ivan Passer neemt de tijd om het verhaal en de karakters uit te diepen. De bij tijd en wijlen sombere film met een open einde kan gezien worden als aanklacht tegen het kapitalisme en oorlog.

Aan het einde van ‘Cutter’s Way’ heeft Bone (Bridges) de kans om één keer in zijn leven ergens voor te staan; zijn hele leven loopt hij al weg voor problemen. Bone staat oog in oog met de puissant rijke J.J. Cord, de man die hij aan het begin van de film denkt te zien tijdens het ‘opruimen’ van het lijk van een jong meisje. Het is veelzeggend voor het karakter van Bone dat je tot aan het einde twijfelt of hij nu wel of niet zijn verantwoordelijkheid neemt.

De jacht op de machtige Cord (of: het grote geld) is een verhaallijn van ‘Cutter’s Way’, maar niet de belangrijkste. Het draait uiteindelijk om de relatie tussen oorlogsveteraan Cutter (Heard) en flierefluiter Bone. Het duurt een tijdje voordat je doorhebt wat hun relatie is. Cutter kan zich uitermate irritant gedragen, heeft een grote bek en drinkt te veel, maar hij komt er altijd mee weg. Het schuldgevoel van zijn ‘slachtoffers’ lijkt te groot om hem eens een goede klap voor zijn muil te geven. Iedereen vergeeft de man die voor Amerika vocht en nu een arm, been en oog mist. Zelfs de buurman wiens auto Cutter na een nachtelijke escapade in de kreukels rijdt en zelfs drie zwarte mannen die Cutter in een bar openlijk discrimineert. De onmacht die iedereen rondom Cutter kenmerkt, lijkt op de onmacht van de Verenigde Staten om met zijn oorlogsverleden om te gaan.

Met Cutter’s vrouw, Maureen, gaat het ook niet best. Zij gaat, net als alle anderen, gebukt onder een schuldgevoel en probeert de pijn weg te spoelen met liters wodka. Het doet pijn om haar slok na slok weg te zien zuipen om maar weg te kunnen blijven uit de realiteit. Cutter scheldt zijn vrouw uit, slaat haar en ze raakt gedeprimeerd. Dit in tegenstelling tot Bone, die overal tussendoor lijkt te fietsen. Bone, een ingehouden rol van Bridges, slaat op de vlucht als er problemen opdoemen. Zelfs wanneer hij zeker weet de moordenaar van een jong meisje te herkennen, wil hij er geen werk van maken. Bone is een lafaard en een profiteur, die zelfs de vriendschap met Cutter op het spel zet wanneer hij misbruik maakt van de zwakke gesteldheid van Maureen.

Cutter, die het uiterlijk heeft van een zeerover, heeft vanwege zijn handicaps niets te verliezen en bindt de strijd aan met de kapitaalkrachtige Cord. J.J. Cord en Cutter zijn twee totaal verschillende figuren, die veel weg hebben van David en Goliath. De vraag is of Cutter de machtige Cord een been kan lichten. Cutter heeft in ieder geval weinig op met het kapitalisme en laat de kijker in de spiegel van zijn eigen leefwereld kijken. Cutter is het enige karakter dat leven in de brouwerij brengt, maar zijn optreden eindigt steevast in teleurstelling.

De vraag of de kleine man de grote kan neerhalen is niet de hamvraag. Het is slechts een zijpad van hetgeen waar de film daadwerkelijk over gaat: de ongelooflijke macht van het kapitalisme én het onvermogen van mensen om met oorlogsveteranen om te gaan. Iedereen in ‘Cutter’s Way’ lijkt bang, behalve de rijke Cord en Cutter, die niets heeft te verliezen en voor zijn principes opkomt. Het karakter van Bone verbleekt naast dat van Cutter. Indringende film en hoogtepunt in de carrière van regisseur Passer.

Robbert Bitter

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 18 augustus 1983