Cyrano de Bergerac (1990)

Regie: Jean-Paul Rappenau | 138 minuten | drama, komedie, romantiek | Acteurs: “Gérard Depardieu, Anne Brochet, Vincent Perez, Jacques Weber, Roland Bertin, Philippe Morier-Genoud, Pierre Maguelon, Josiane Stoléru, Anatole Delalande, Alain Rimoux, Philippe Volter, Jean-Marie Winling, Louis Navarre, Gabriel Monnet, François Marié

Regisseur Jean Paul Rappenau durft het eind jaren tachtig aan om weer een verfilming van ‘Cyrano de Bergerac’ te maken, veertig jaar na Michael Gordons variant met José Ferrer in de hoofdrol. Rappenau laat nu Gérard Depardieu in de huid van de langneuzige romanticus annex held kruipen, een keuze die uitermate goed uitpakt. Depardieu speelt fenomenaal als de tragische Cyrano. Hij brengt met ogenschijnlijk gemak de vele dichterlijke monologen over zijn lippen. Depardieu vertolkt het personage passioneel; nergens wordt Cyrano oubollig of te theatraal. Depardieu ís gewoon de vleesgeworden held en draagt de belachelijke neus met allure.

Cyrano de Bergerac is voor niemand bang en zoekt gevaar het liefst zelf op. Voor een duel met meerdere tegenstanders draait hij zijn hand niet om. Cyrano beheerst de zwaardkunst dan ook uitstekend. Hij weet zelfs tijdens het duelleren zijn opponent(en) te intimideren met de scherpe repliek en mooie gedichten. Hoewel hij moeiteloos venijnige opmerkingen over zijn forse neus pareert, maakt dit zintuig hem toch erg onzeker, vooral in het gezelschap van de beeldschone Roxane (Anne Brochet). Cyrano worstelt ontzettend met zijn gevoelens, want hij voelt een grote liefde voor haar.

De verliefde man neemt zich voor om Roxane in een onderonsje zijn liefde te verklaren. Maar het gesprek verloopt heel anders dan gedacht: Roxane overvalt hem met het nieuws dat ze in de ban is van een knappe jongeman die ze onlangs heeft gezien. Ze vertelt hem dat haar aanbidder Christian (Vincent Perez) heet en net in dienst is getreden als een van Cyrano’s kadetten. In plaats van Christian te verachten, schiet Cyrano zijn rivaal te hulp. Christian beschikt weliswaar over een knap gezicht, maar is allesbehalve welbespraakt. De beide mannen bundelen elkaars krachten om Roxanes liefde te veroveren. Maar Christian en Cyrano zijn niet de enigen die dingen naar Roxanes hand…

De nieuwsgierigheid naar de held wordt in het begin van ‘Cyrano de Bergerac’ opgevoerd door hem niet gelijk te tonen. Je kijkt mee met een jonge knul die met zijn vader een theater bezoekt. Mooi wordt getoond hoe het theaterpubliek in Cyrano’s tijd een voorstelling kreeg voorgeschoteld. Het is knap hoe Depardieu via zijn stem meteen de juiste bravoure aan zijn personage geeft. Je weet gelijk dat met Cyrano niet te spotten valt, zonder nog maar een glimp van hem te hebben gezien. In tegenstelling tot Depardieus entree, komt tegenspeler Vincent Perez vrij vlot in beeld. Zonder enige introductie is door Perez’ voorkomen meteen duidelijk dat hij de aandacht gaat trekken van de beeldschone Roxane.

Hoewel Perez qua uiterlijk Depardieu flink aftroeft, verbleekt de acteur compleet naast zijn collega. Perez’ spel en looks zijn aardig, maar het is Depardieu die je hart steelt. Zo is de scène waarbij Cyrano en Christian onder het balkon van Roxane staan een juweel. Ontroerend om te zien hoe Cyrano zogenaamd als Christian een prachtige monoloog brengt. Naast de vele romantische gedichten en dramatiek bevat de film ook komische ogenblikken. Een zeer vermakelijk moment is als Cyrano vecht met Valvert, een edelman die ook een oogje heeft op Roxane. Cyrano kraamt een indrukwekkende hoeveelheid omschrijvingen uit over zijn reukorgaan terwijl hij druk doende is met vechten.

Behalve Depardieu levert ook actrice Anne Brochet een sterke vertolking in ‘Cyrano de Bergerac’. Zij weet evenals Depardieu veel te zeggen met haar ogen. Hiervan is de scène waarin Roxane in het theaterpubliek Christian ontdekt, een goed voorbeeld. Brochet beeldt Roxanes verliefdheid voor Christian geloofwaardig uit. Maar de scènes waarin Brochet en Depardieu als Roxane en Cyrano tegenover elkaar staan, knetteren van het scherm. Je ziet die passionele liefde van Cyrano zo duidelijk terwijl Roxane behouden genegenheid uitstraalt. Brochet blinkt vooral uit in het laatste stuk van de film als het noodlot toeslaat voor Christian en het moment waarop Roxane de waarheid leert over de werkelijke schrijver van de liefdesbrieven.

Tot op het laatste moment blijft het verhaal van ‘Cyrano de Bergerac’ boeien. Een hele prestatie, gezien de lange speelduur. Regisseur Rappenau weet door de hele film heen een goede balans te houden tussen de romantische en dramatische gebeurtenissen. Het sterke scenario, in combinatie met het intrigerende spel van Depardieu, maken van ‘Cyrano de Bergerac’ een ware filmklassieker.

Ans Wijngaarden

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 1 juni 1990