Dark Night of the Scarecrow (1981)
Regie: Francis de Felitta | 96 minuten | horror, thriller | Acteurs: Charles Durning, Robert F. Lyons, Claude Earl Jones, Lane Smith, Tonya Crowe, Larry Drake, Jocelyn Brando, Tom Taylor, Richard McKenzie, Ivy Jones, James Tartan, Ed Call, Alice Nunn, John Steadman, Dave Adams, Ivy Bethune, Dennis Robertson, Jetta Scelza, Modi Frank
In ‘Dark Night of the Scarecrow’ uit 1981, van de hand van regisseur Francis de Felitta, maken we kennis met de geestelijk gehandicapte Bubba die wordt vermoord, luttele seconden voordat zijn achtervolgers er achter komen dat Bubba onschuldig was aan de mishandeling waarvan hij werd verdacht. Nadat Bubba’s moordenaars zijn dood in scène hebben gezet worden ze voor het gerecht vrijgesproken, al zijn de verdenkingen aangaande hun schuld aan Bubba’s dood bij diverse dorpsbewoners overduidelijk aanwezig.
Bubba’s moordenaars zitten er echter niet al te veel mee. Totdat er een vogelverschrikker opduikt op het land van een van hen. Gezien de omstandigheden waaronder Bubba is vermoord, zorgt dat toch wel voor wat gevoelens van onrust bij zijn kwelgeesten. Op grond van veelzeggende voortekenen moeten deze steeds meer op hun tellen passen omdat iets of iemand het overduidelijk op hen heeft gemunt. De Felitta gaat echter niet al te snel van start en neemt de tijd om de personages te introduceren en de uitgangspunten in zijn verhaal vast te leggen. Dat doet zijn verhaal goed, omdat hij daarmee een gestage spanningsopbouw bereikt. Sfeer staat voor De Felitta duidelijk voorop en dat weet hij keurig te bereiken wanneer een naderbij komende wraakneming zich schijnbaar onafwendbaar over de hoofden van Bubba’s moordenaars zal gaan voltrekken. De sfeer wordt des te indringender wanneer, zeker nadat de eerste dode onder Bubba’s is gevallen, zich een verlammende angst van Bubba’s achtervolgers meester maakt. Ze weten zich tegenover een schijnbare bovennatuurlijke kracht gesteld, waarvan ze de aard niet kunnen doorgronden en naar het schijnt kunnen ze er niets tegen uitrichten. Langzaam maar zeker is deze bezig terrein te winnen in zijn wraakneming op hen. Qua spanning effectiever dan wanneer deze direct in vol ornaat aan het moorden te laten slaan. Er wordt een ingehouden aanpak gehanteerd en ook daardoor komt deze film des te aansprekender over.
Deze ingehoudendheid hanteert De Felitta ook wanneer hij niet alleen zijn filmpersonages maar ook zijn kijkers langere tijd in het ongewisse laat over de aard of identiteit van datgene wat het op Bubba’s belagers heeft voorzien. We zien slechts vage en spaarzame glimpen van de moordende vogelverschrikker. Hij komt meestentijds bewegingsloos in beeld, maar er gaat niettemin, alleen al door zijn aanwezigheid en gelijktijdige schijnbare ongrijpbaarheid, een onmiskenbare dreiging van uit. Ook zijn er geen al te uitbundige taferelen wanneer er slachtoffers worden gemaakt. Hoewel de manieren waarop deze en gene eraan gaat gruwelijk genoeg zijn, gebeurt het zonder allerlei speciale effecten waar het bloed vanaf druipt. Meer heeft deze film niet nodig. Datgene wat er van in beeld wordt gebracht is in combinatie met de verdere suggestie van het ijselijk lot dat deze en gene ondergaat meer dan genoeg om effectief en indringend genoeg over te komen.
Wel zijn er her en der wat minpuntjes te onderkennen. Bubba’s moordenaars gaan, ondanks hun angst en voorzorgsmaatregelen, niet altijd even logisch te werk, vooral wanneer ze zich wat al te makkelijk in een positie brengen om aan hun belager ten prooi te kunnen vallen. Ook kunnen er wel wat vraagtekens gezet worden bij de toedracht of waarschijnlijkheid van verschillende gebeurtenissen en de aard of identiteit van de wraaklustige vogelverschrikker. Door de bovennatuurlijk aspecten die er worden gesuggereerd lijken deze echter ook wel weer ergens op hun plaats. Hoe dan ook zijn het echter niet al te grote minpunten in een verhaal dat een goede mix biedt van spanning en horror, die de liefhebbers zullen weten te waarderen en dat zonder veel moeite begin tot eind de aandacht zal weten vast te houden.
Degelijk acteerwerk van de diverse betrokkenen. De blikvanger van het verhaal is Charles Durning als de schijnheilige, sluwe, manipulerende en afkeer opwekkende postbode Otis P. Hazelrigg, de leider van Bubba’s moordenaars. Wanneer het net zich om hem gaat sluiten, is hij bereid over meer dan alleen Bubba’s lijk te gaan om zijn eigen dreigende ondergang af te wenden. Ook netjes werk van Lane Smith en Robert F. Lyons als Durnings handlangers, alsmede een opvallend geslaagd werk van Claude Earl Jones als Durnings vierde metgezel die in zijn dusdanig verregaande wurgende angst en radeloosheid toch ook ergens het nodige medeleven weet op te roepen. Goed bijdragend aan het mysterie-aspect van deze verfilming is het optreden van een jeugdige Tonya Crowe die als de onverstoorbare Maylee meer schijnt te weten dan het lijkt. En tenslotte een overtuigende portrettering van de geestelijk gehandicapte Bubba door Larry Drake, al blijft zijn optreden helaas tot het eerste deel van de film beperkt.
Het maakt ‘Dark Night of the Scarecrow’ tot een geslaagde thriller waarin zowel horror- als mysterieaspecten in een geslaagde mix aan bod komen en voor de nodige huiveringen zal zorgen. Wellicht opvallend omdat deze productie indertijd voor televisie is gemaakt. Dit doet echter geenszins afbreuk aan de spanning in regisseur De Felitta’s verhaal. Een geslaagde film voor de liefhebbers van horror- en mysteriegeoriënteerde thrillers!
Frans Buitendijk