Dark Victory (1939)

Regie: Edmund Goulding | 104 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Bette Davis, George Brent, Humphrey Bogart, Geraldine Fitzgerald, Ronald Reagan, Henry Travers, Cora Witherspoon, Dorothy Peterson, Virginia Brissac, Charles Richman, Herbert Rawlinson, Leonard Mudie, Fay Helm, Lottie Williams

‘Dark Victory’ had zware concurrentie in het jaar dat de film uitkwam, zo leert een documentaire op de dvd ons. 1939 was een uitermate vruchtbaar filmjaar, met verschillende genrebepalende films die in première gingen. Als je bedenkt dat 1939 het jaar was van ‘Gone With the Wind’, ‘The Wizard of Oz’, en ‘Mr. Smith Goes to Washington’, dan is het niet zo gek dat ‘Dark Victory’ vrij onopgemerkt aan het publiek, en vooral de filmprijzen, voorbijging. Dat de film toch nog herinnerd wordt is een bewijs van de kwaliteit ervan. Bette Davis heeft verklaard dat dit haar favoriete rol ooit was, en het is ook écht in de film te zien dat ze zich helemaal geeft in de vertolking van Judith Traherne.

‘Dark Victory’ is een technisch prima in elkaar zittende film, met mooi camerawerk, passende muziek, en een indrukwekkend scala aan acteurs, waaronder Humphrey Bogart en een sterk acterende Geraldine Fitzgerald. Zelfs Ronald Reagan geeft nog acte de présence als laveloze bargast. Bogart speelt een wat atypische rol als stalknecht, maar zijn personage is in ieder geval waardevol voor het verhaal: hij biedt de noodzakelijke verleiding voor de moedeloze Judith, en doet haar door zijn begeerte inzien dat ze zich juist van hem af moet keren om zich te wijden aan wat belangrijk is: haar échte liefde: Frederick Steele.

Bette Davis is in topvorm in deze tranentrekker. Of ze nu haar opgewekte zelf is, en zich als een wervelwind door het huis beweegt en haar omgeving aansteekt met haar enthousiasme; angstvallig haar ziektesymptomen probeert te verbergen voor de dokter – zoals slecht zicht en verschillende pijntjes; afwisselend depressief, cynisch en losbandig wordt wanneer ze achter haar ziekte komt; of met waardige, en vertrouwde levensgenietende houding haar laatste maanden, en dagen doormaakt, ze is altijd een sterke “screen presence” en brengt vaak verrassend subtiel acteerwerk naar voren, helemaal als je het genre van de film in beschouwing neemt. Het genre over de levensbedreigende ziekte, en de persoon die hieraan lijdt, is misschien een cliché geworden, als het goed uitgevoerd wordt, hoeft het niet tenenkrommend meegemaakt te worden. Zo is de laatste sequentie, waarbij Judith haar man in de waan wil laten dat alles goed gaat wanneer deze op zakenreis moet, terwijl ze zojuist (praktisch) blind is geworden, is meesterlijk geacteerd en geregisseerd. Ze “kijkt” altijd net de goede kant op, en weet zich op de tast nog geloofwaardig door het huis en de kamers voort te bewegen, zonder dat haar man wat in de gaten krijgt.

De film is wel degelijk een melodrama, en je voelt je als toeschouwer op bepaalde momenten duidelijk bespeeld, maar de film wordt nooit té manipulerend. Er bevindt zich altijd wel weer een relativerend of treffend geacteerd moment om de hoek om de aandacht van de kijker vast te houden. Een opeenstapeling van schrijnende, tranentrekkende momenten, zoals aan het einde van ‘Forrest Gump’, blijft gelukkig uit.

Al met al een bijzonder aardige film, die het niveau van de ware woensdagavond zakdoekenfilm ontstijgt door goed acteerwerk en (film)technische competentie. Niet te missen voor de liefhebber van het genre.

Bart Rietvink