Das schweigende Klassenzimmer (2018)

Recensie Das schweigende Klassenzimmer CinemagazineRegie: Lars Kraume | 111 minuten | drama, geschiedenis | Acteurs: Jonas Dassler, Michael del Coco, Sina Ebell, Judith Engel, Tom Gramenz, Michael Gwisdek, Nils Hohenhövel, Max Hopp, Rolf Kanies, Burghart Klaußner, Lena Klenke, Jakob Kraume, Karl Kraume, Daniel Krauss, Lena Labisch, Nora Labisch, Florian Lukas, Isaiah Michalski, Rainer Reiners, Leonard Scheicher, Götz Schubert, Jördis Triebel, Carina N. Wiese, Ronald Zehrfeld, Kira Zurhausen

Zoals de Tweede Wereldoorlog een oneindige inspiratie vormt voor Nederlandse filmers, zo is het voormalige Oost-Duitsland een dankbare bron voor hun Duitse collega’s. Van het meesterlijke ‘Das Leben der Anderen’ (2006) en ‘Goodbye Lenin’ (2003), tot minder bekende drama’s als ‘Barbara’ uit 2012. Wat die films vooral laten zien is de verpletterende invloed van het politieke systeem op het dagelijks leven van de gewone Oost-Duitser.

Iets dergelijks geldt ook voor het drama ‘Das schweigende Klassenzimmer’ uit 2018. In 1956 verneemt een groepje Oost-Duitse scholieren iets over een opstand in Hongarije en besluit het om tijdens de les twee minuten stilte in acht te nemen voor de Hongaarse slachtoffers. Een kleine daad met grote gevolgen. De scholieren dreigen uitgesloten te worden van het examen, wanneer ze niet verraden hoe ze aan de kennis over de Hongaarse opstand komen en van welke klasgenoot het idee voor de twee minuten stilte kwam. Het zet de onderlinge verhoudingen tussen de leerlingen op scherp.

Dat dit drama is gebaseerd op een waar gebeurd voorval geloven we meteen. De tegelijk pragmatische en zieke machinaties van het communistische partijapparaat kennen we uit tal van films (zoals ‘Das Leben der Anderen’) en boeken (zoals van de Tsjechen Hrabal en Kundera). Ondanks dat we die machinaties kennen, blijven ze verbazen en amuseren, op een licht perverse manier. Ook herkennen we de benauwende rigiditeit van de communistische partijhiërarchie, waar iedere misstap van een partijlid zijn val kan inluiden.

Helaas doet ‘Das schweigende Klassenzimmer’ te hard zijn best om de kijker te plezieren. De drie leiders van de opstand zijn opvallend knap, hun tegenstanders zijn stuk voor stuk lelijkerds. De sentimentele muziek is hinderlijk aanwezig en manipuleert continu de gevoelens van de kijker. De dialogen zijn van de uitleggerige soort en er zit te weinig grijs in de (overdrachtelijk) zwart-witte wereld van het drama. Bovendien neigt de film naar het sentimentele, zijn sommige elementen ongeloofwaardig en is het nauwelijks voor te stellen dat deze kinderlijke 18-jarigen geen schade hebben overgehouden aan hun jonge jaren tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Das Schweigende Klassenzimmer’ is daarmee een ongeloofwaardig, simplistisch en sentimenteel Ossi-drama. Maar dan wel een die geen seconde verveelt.

Henny Wouters

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 17 januari 2019