De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween – Hundraåringen som klev ut genom fönstret och försvann (2013)
Regie: Felix Herngren | 105 minuten | avontuur, komedie, drama | Acteurs: Robert Gustafsson, Iwar Wiklander, David Wberg, Mia Skäringer, Jens Hultén, Bianca Cruzeiro, Alan Ford, Sven Lönn, David Shackleton, Georg Nikoloff, Simon Säppenen, Manuel Dubra, Cory Peterson, Kerry Shale, Philip Rosch, Keith Chanter, Patrik Karlson, Johan Rheborg, Donald Högberg, Alfred Svensson
Stel jezelf eens het volgende tafereel voor: dwars door het pittoreske Zweedse platteland tuft een oude gele circusbus, met aan het stuur een man die zich laat bestempelen als de eeuwige student. In de bus zitten verder een honderdjarige explosievenexpert, een gepensioneerde spoorwegbeambte die graag een borrel lust en een jonge vrouw die er niet voor terugdeinst een geweer te pakken als de situatie daarom vraagt. Oh, en in de laadruimte zit een olifant. Een echte, ja. Het gezelschap heeft ook nog eens een koffer met vijf miljoen Zweedse kronen bij zich en is op de vlucht voor een motorbende met een nogal dubieuze reputatie. Absurd is het toverwoord in ‘De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween’ (2013), de verfilming van de gelijknamige succesroman van de Zweedse schrijver Jonas Jonasson. In eigen land was de film een daverend succes en aangezien het boek in dertig talen vertaald werd, zou ook buiten Zweden het filmpubliek weleens warm kunnen gaan lopen voor deze zwart-komische rolprent.
Het verhaal begint veelbelovend, met de hoogbejaarde in kwestie, Allan (Robert Gustafsson, die in eigen land bekend staat als ‘de grappigste man van Zweden’), die naar een verzorgingshuis wordt verbannen als hij de vos die zijn geliefde kater Molotov heeft gedood, opblaast met een zelf in elkaar geknutseld explosief. Wanneer in het bejaardenhuis voorbereidingen worden getroffen voor Allans honderdste verjaardag, smeert hij hem. Hij glipt door het raam, schuifelt naar het station en koopt met de paar rotcenten die hij op zak heeft een kaartje naar een naastgelegen gehucht. Op de een of andere manier krijgt hij van een haastige crimineel een grote koffer in zijn handen gedrukt en in al zijn onnozelheid neemt Allan het gevaarte mee. In het buurdorp treft hij Julius (Iwar Wiklander), met wie hij flink wat sterke drank nuttigt alvorens ze de crimineel – die Allan achterna is gereisd toen hij zijn koffer bleek kwijt te zijn – gebroederlijk en op een wel ongelukkige manier onschadelijk weten te maken. Terwijl het tweetal de reist voortzet en de warrige, studentikoze Benny (David Wiberg) strikken als chauffeur, probeert een wanhopige rechercheur uit te vinden hoe de vork in de steel zit.
Zo’n opeenstapeling van bizarre gebeurtenissen is Allan niet vreemd, merken we al snel. Tussen de bedrijven door vertelt hij ons over zijn leven, dat niet bepaald alledaags verlopen is. Je zou hem de Zweedse Forrest Gump kunnen noemen. Zijn voorliefde voor explosieven bracht hem over de hele wereld. Zo vocht hij mee in de Spaanse burgeroorlog – en redde hij en passant het leven van Generaal Franco – droeg hij bij aan de ontwikkeling van de atoombom, goot hij zich vol met Truman, danste hij met Stalin en zat hij met Einsteins gestoorde broer in een streng bewaakte gulag. Waar Allan is, daar gebeurt wat kun je wel zeggen. In de filmversie is logischerwijs het een en ander geschrapt, maar het is nog altijd een indrukwekkende lijst aan cruciale gebeurtenissen in de twintigste eeuw waar deze bejaarde Zweed bij betrokken was.
Het boek was beter, maar de verfilming mag er ook zijn. ‘De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween’ kent een bomvol plot waar regisseur Felix Herngren als een speer doorheen vliegt. Centraal staan de bizarre belevenissen van Allan en de laconieke manier waarop hij daarmee omgaat. Dat er doden vallen, daar zal hij niet wakker van liggen. Die lichtvoetigheid is de kracht van het boek en wordt gelukkig ook goed naar het witte doek vertaald. Lang niet alle grappen pakken overigens goed uit (misschien is de Zweedse humor ook wel een beetje oubollig, wie zal het zeggen?) en de personages zijn nogal vlak (zeker de prominente figuren in de flashbacks), maar zeker in het begin valt er genoeg te lachen. Het lekker stevige tempo, de absurde gebeurtenissen en de kleurrijke cinematografie maken hier toch een heel charmante boekverfilming van.
Patricia Smagge
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 1 mei 2014
DVD- en blu-ray-release: 21 augustus 2014