De afvalligen (2024)
Regie: Wiep Teeuwisse | 2 minuten | animatie, korte film
Schoonheid vind je vaak op onverwachte plaatsen. De jonge Nederlandse filmmaker Wiep Teeuwisse laat zich graag inspireren door zaken die je snel over het hoofd ziet. Zo bracht zeeschuim, en de manier waarop het door de elementen het strand over gedreven wordt, haar op het idee voor ‘Intermission Expedition’ (2019), een korte animatiefilm die Teeuwisse nominaties opleverde voor prijzen op onder meer de prestigieuze animatiefilmfestivals van Annecy en het AFI Fest (in Annecy won ze voor haar debuutfilm ‘Depart at 22’ (2015) al de Crystal-prijs). Haar verwondering over het gedrag van mensen draagt overigens net zozeer bij aan de totstandkoming van haar films. Dat geldt niet alleen voor ‘Intermission Expedition’, maar ook voor ‘De afvalligen’ (2024), wat je zou kunnen zien als een aanklacht tegen onze consumptiemaatschappij.
De sterren in ‘De afvalligen’ zijn een gebroken spiegel, een oude krant, een afgedankt schilderij en een verlopen matras, opgestapeld rond een tweetal vuilcontainers. Voor de buitenwacht zijn ze niets minder dan afval, rommel en troep, maar Teeuwisse tovert ze om tot spullen met een verhaal. En ze laat hen dat verhaal ook vertellen. ‘Ze zeggen dat ik vies ben…’, zegt het oude matras verdrietig. Ook de andere spullen blijken trieste redenen te hebben waarom ze aan de kant zijn gezet. Maar dan neemt het filmpje een onverwachte wending. De wind tilt een oude krant op en maakt hem aan het ‘dansen’. De straatlantaarn krijgt de rol van spotlight waarin ook het andere afval ineens in een positief licht gezet wordt. Waarom zouden ze hun lot zomaar accepteren? Nu ze hun gevoel van (eigen)waarde terug hebben gekregen, vieren ze dat met zang en dans.
Gedumpt vuilnis dat niet langer gelooft afval te zijn; als dat geen origineel uitgangspunt is! Wiep Teeuwisse goot haar ultrakorte short in de vorm van een stop-motionmusical, daar waar ze doorgaans kiest voor handgetekende animatie. Door voor die schitterende maar bijzonder tijdrovende stijl te kiezen, heeft ze bij ons bij voorbaat al een streepje voor. De muziek en zang zijn niet memorabel en vooral functioneel; het is vooral het beeld van ‘opstandig vuilnis’ dat blijft hangen. Wat de film wel bereikt is dat je gaat nadenken over je eigen consumptiegedrag. Heb je echt al die nieuwe spullen nodig of kan je nog een jaartje voort met wat je al hebt? De achteloosheid waarmee we gebruiksvoorwerpen weggooien, terwijl we weten dat de afvalberg groeit en groeit, is confronterend en staat in scherp contrast met het vrolijke zingen en dansen in ‘De afvalligen’.
Patricia Smagge
Waardering: 3
Bioscooprelease: 17 oktober 2024 voor Emilia Pérez (Nederlandse Filmtheaters)
Bioscooprelease: 7 november 2024 voor Piece by Piece (Vue)
VOD-release: oktober 2024 voor alle premièrefilms (Picl)