De Boxtrollen – The Boxtrolls (2014)

Regie: Graham Annable, Anthony Stacchi | 96 minuten | animatie, avontuur, komedie, familie, fantasie | Nederlandse stemmencast: Roman Derwig, Hanna Obbeek, Jacob Derwig, Kim van Kooten, Frank Lammers, Horace Cohen, Ruben van der Meer | Originele stemmencast: Isaac Hempstead Wright, Elle Fanning, Ben Kingsley, Jared Harris, Nick Frost, Richard Ayoade, Tracy Morgan, Dee Bradley Baker, Steve Blum, Nika Futterman, Pat Fraley, Fred Tatasciore, Maurice LaMarche, James Urbaniak

‘De Boxtrollen’ (‘The Boxtrolls’) is een (stop motion) animatiefilm van de makers van ‘Coraline’ en ‘ParaNorman’. Kenners weten dan al wat ze bij ‘De Boxtrollen’ kunnen verwachten: een duister sprookje, met bizarre wezentjes en humor voor alle leeftijden. Ietwat griezeliger dan een gemiddelde film in het genre (denk Roald Dahl), maar visueel dan ook zeker aantrekkelijker.

Boxtrollen zijn kleine aardmannetjes-achtige wezens, die hun naam danken aan hun kledingkeuze. De dozen die ze aanhebben kunnen blijkbaar niet alleen tegen een stootje, ook zijn ze hun naamgevers. De boxtrol die koos voor een doos met ‘Breekbaar’ (‘Fragile’) luistert dus ook gewoon naar die naam en zo heb je Vonkie, Vuurtje, Olie, Snoepjes en Vis. Vis heeft als de film begint net mensenbaby meegenomen naar hun verblijf onder de straten van het stadje Kaasbrugge en zoals Archibald Hebbesma (Snatcher), leider van de mannen met de rode hoeden, beweert, zullen zij hun tanden stoken met zijn babybotjes en de overblijfselen in een rivier van mensenbloed gooien. Wanneer er een avondklok ingesteld wordt, is eigenlijk iedereen overtuigd van de kwaadaardigheid van de boxtrollen.

Maar natuurlijk ligt de waarheid anders. De baby, inmiddels Eitjes (Eggs) genoemd, wordt helemaal niet opgegeten, hij wordt liefdevol opgevoed door Vis. En ook de andere boxtrollen zijn heel zachtaardig. Toegegeven: ’s nachts roven ze niet alleen afval uit de vuilnisemmers, er sneuvelt ook wel eens een huisnummer of een wiel als de boxtrollen denken dat te kunnen gebruiken voor hun uitvindingen, maar ze hebben geen kwade vezel in zich. Maar omdat Hebbesma van plan is alle boxtrollen uit te roeien – alleen dan maakt hij kans op de eer en het aanzien die een drager van een witte hoed heeft – wordt dat nachtelijke bezoek aan Kaasbrugge wel steeds gevaarlijker. Als Eitjes een jaar of tien is, is de hoeveelheid boxtrollen sterk verminderd. Ze zijn allemaal gevangengenomen – en waarschijnlijk uitgeroeid – door Hebbesma en zijn handlangers Penarie, Reuzel en Troela. Met hulp van het meisje Winnie, dochter van baron Schaeven-Haghe, een van de witte hoedendragers, komt Eitjes in actie tegen de uitroeiers.

Het sterkste punt van ‘De Boxtrollen’ staat buiten kijf: dat is het visuele aspect. Met eindeloos geduld en een heerlijk gevoel voor (zwarte) humor is de wereld van de Boxtrollen en die van de mensen in het stadje Kaasbrugge vormgegeven. Het mixen van stop motion met CGI werkt uitstekend. Het verhaal speelt zich waarschijnlijk ergens in de negentiende eeuw af (afgezien van de grammofoonplaat), de dames dragen Victoriaanse kleding en in de Brits aandoende straten zou je zo Jack the Ripper of Sherlock Holmes verwachten. Zoveel talent, het is gewoon absurd dat deze animatiestudio, Laika, niet bekender is. Het moet al heel raar lopen, wil daar geen Oscarnominatie voor beste animatiefilm uitrollen.

Zo origineel als het steampunkuiterlijk van de film is, is het scenario jammer genoeg niet. Een Tarzan-achtig uitgangspunt, aangevuld met een ‘de slechten zijn eigenlijk de goeden’-plotlijn: het voelt allemaal minder verrassend dan je op basis van het excentrieke voorkomen van ‘De boxtrollen’ zou verwachten. Het is feitelijk niet meer dan een oud verhaal in een nieuw jas.. eh.. doosje. Wat ook niet helpt is dat de belangrijkste personages – op de slechterik na – nogal kleurloos blijven. Eitjes is wel een schattige baby, en ook als tiener leef je met ‘m mee, maar de boxtrollen zelf blijven maar onverstaanbaar murmelende wezentjes zonder eigen smoel. Ze krijgen eigenlijk weinig te doen. De trollen in ‘Frozen’ waren aandoenlijker dan deze figuurtjes. En hoewel Winnie alleen al sympathie verdient voor het feit dat ze een vader heeft die haar negeert, blijft het daar eigenlijk bij. Ze is vaak niet meer dan een bazig wicht dat gewend is haar zin te krijgen. Veel leuker – zeker voor volwassen kijkers – zijn dan de hulpjes van Hebbesma, die met een paar filosofische gesprekken veel beter uit de verf komen dan de echte hoofdpersonen. Daaraan gerelateerd: Blijf alsjeblieft zitten tot na de credits!

Toch verdient Laika alle lof voor het feit dat ze een animatiefilm uitbrengen die niet het brede publiek, dat doorgaans een Disney-, Pixar- of Dreamworksfilm bezoekt, aan zal spreken. En er zal geen kind zijn dat na het zien van de film “Ik wil ook een boxtrol” roept, en dat is samen met de boodschap dat je bent wie je bent en niet wat je draagt of wat je bezit, ook een pluspunt.

Monica Meijer

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 1 oktober 2014
DVD- en blu-ray-release (3D en 2D): 4 februari 2015