De dans van de Paradijsvogel (2005)

Regie: Annegriet Wietsma | 26 minuten | documentaire |

Catharina van der Velden-Gebse zit thuis in Nederland met haar dochters Nelly en Karin voor de televisie te kijken naar beelden van een missionaris die aan land gaat. Hij bezoekt een voor hem nieuwe Papoea stam met het doel ze te bekeren tot het ware geloof. Catherina herkent de pater en als haar dochters vragen wat hij nou doet giechelt Catharina dat hij kraaltjes en spiegeltjes uitdeelt en dat ze zich dat ook nog uit haar eigen jeugd kan herinneren.

Er is een onoverbrugbare kloof tussen de mensen van de missie en de ‘onbeschaafde’ Papoea’s. Op de missiescholen wordt Papoea meisjes als Catharina geleerd hoe ze een beschaafd, dat wil zeggen Nederlands huishouden moeten voeren. Ook mag ze een diploma halen om als onderwijzeres aan de slag te kunnen gaan, maar het is beslist niet de bedoeling dat ze bevriend raakt met missiepater Koos van der Velden. Ook haar Papoea familie is geshockeerd door haar als te intiem beschouwde vriendschap met de blanke Koos. Blanken zijn voor hen ‘geesten’, omdat mensen alleen na hun overlijden zo wit zijn.

Hun omgeving wil voorkomen dat hun vriendschap intiemer wordt en Catharina wordt overgeplaatst naar een nonnenschool om les te geven. Daar krijgt ze bezoek van de bisschop die vraagt: ‘Is hij onder je rok geweest?’ Hij stelt haar vervolgens voor de keuze om met een verre neef te trouwen of het klooster in te gaan, want ze mag Koos niet van zijn missiewerk afhouden.

Catharina vertelt met veel humor over haar ‘onmogelijke’ liefde voor pater Koos. Giechelend en schouderophalend, maar ook met ingehouden verdriet vertelt ze over de schande waarmee zij en haar Koos overladen zijn. De documentaire maakt goed duidelijk hoe sterk zij en Koos moesten zijn om vast te blijven houden aan hun liefde voor elkaar. Erg leuk zijn de momenten waarop ze op filmbeelden en foto’s mensen herkent en ze giert van het lachen, maar je voelt ook de heimwee.

Als paar kregen ze niet alleen te maken met sociale uitsluiting, maar konden zich ook bij geen andere kerk dan de gereformeerde aansluiten nadat ze in de kerkelijke ban waren gedaan. Zes kinderen en een drieëndertig jaar durend huwelijk later, kun je gerust concluderen dat ze de juiste keuze heeft gemaakt voor haar geliefde Koos tegen alle sociale conventies in. Een mooi verhaal over een liefde die alle obstakels overwint.

Diana Tjin-A Cheong

Waardering: 3.5