De dominee (2004)

Regie: Gerrard Verhage | 110 minuten | drama, misdaad, thriller | Acteurs: Peter Paul Muller, Frank Lammers, Chantal Janzen, Huub Stapel, Mike Reus, Roeland Fernhout, Keith Davis, Marcel Musters, Christian Kmiotek, Cas Jansen, Tygo Gernandt, Rick Nicolet, Frans de Wit, Kees Boot, Jeroen Spitzenberger

Het blijft een raadsel wat Nederlandse regisseurs toch in Peter Paul Muller zien. De beste man is een vrij aardig acteur, maar een hele film kan hij toch echt niet dragen. Dat was al duidelijk in ‘De passievrucht’ en nu dus ook weer in ‘De dominee’.

‘De dominee’ gaat over Klaas Donkers, een ambitieuze man die niets minder wil dan de totale controle op de import en export van softdrugs. Als hij in razendsnel tempo ineens de baas wordt van de Nederlandse drugsscène verandert er veel in het leven van Donkers. Jaloezie, paranoia en geweld beheersen zijn leven en vrienden worden vijanden. Wie kan hij vertrouwen?

De film is geïnspireerd op het leven van Klaas Bruinsma, maar meer nog op de legendarische gangster-klassieker ‘Scarface’ van Brian DePalma. De stormachtige opkomst en ondergang van drugsbaas Donkers vertoont grote parallellen met de bekende misdaadfilm met Al Pacino in de hoofdrol.
Zo zie je in een bijna identieke opbouw een beginnend amateurtje uitgroeien tot een overmoedige en oppermachtige übergangster. Helaas mist ‘De dominee’ de sfeer en uitstraling die een misdaadfilm nodig heeft om te kunnen overtuigen.

‘De dominee’ blijft een nogal oppervlakkig en braaf stramien volgen dat weinig ruimte biedt aan karakterontwikkeling en spanningsopbouw. De rolprent is te lief door de statische opbouw en de gebrekkige actiescenés. Door de slome opbouw gaat de film nergens echt vlammen. Daar kan een wel erg klinische en overbodige seksscène tussen Janzen en Muller niets aan veranderen.

Regisseur Verhage focust zich meer op een chronologische opsomming van feitjes, dan op een spannend en meeslepend verhaal en dat steekt. De acteurs krijgen te weinig diepgang door de statische regie. Sprankelend acteerwerk is er bijna niet te zien in ‘De dominee’. Alleen de Brabantse acteur Frank Lammers weet boven zichzelf uit te stijgen met zijn rol als kickbokskampioen Adri. Het doet gewoon pijn om Lammers in een bijrol te zien en een veel minder begaafd acteur als Muller in de hoofdrol. De Brabander heeft alles wat Muller juist zo mist in ‘De dominee’: charisma, emotie en overtuigingskracht.

Muller is niet op zijn plek in deze film. Het lijkt wel alsof hij met zichtbaar veel moeite rondsjokt in deze film. Ook Janzen is niet altijd even overtuigend, al laat ze toch een positieve indruk achter met haar enthousiaste spel en uitstraling. De rest van de cast is veel te kort in beeld om echt te kunnen beklijven. Er zitten een heleboel bekende koppen in de film, maar veel te doen hebben ze niet. Vooral Huub Stapel en Tygo Gernandt krijgen veel te weinig ruimte om hun talent te laten zien. Jammer, er had veel meer in gezeten. Nu leunt ‘De dominee’ te veel op de vertolkingen van Muller, Janzen en Lammers. En als je nagaat dat de belangrijkste en meest cruciale rol niet bevredigend wordt ingevuld, kun je nagaan dat de impact van de film veel te wensen over laat.

De kijker dringt nooit echt door tot het hoofd van Donkers. Je komt niet te weten wat hem bezielt om in de misdaad te gaan en waarom hij zo hardvochtig en emotieloos is. Sympathie krijg je niet voor hem, iets wat wel lukt met de personages die Janzen en Lammers vertolken. Het grote voorbeeld van ‘De dominee’, ‘Scarface,  had weliswaar ook geen sympathiek personage in de kille gangster Tony Montana, maar dankzij Pacino’s intense, beklemmende spel bleef zijn toch wel erg vlakke personage interessant genoeg om te bekijken.

De actie stelt zoals gezegd ook teleur. Er zit te weinig spektakel in. Wat dan wel weer geslaagd is is de soundtrack. Het titelnummer dat Intwine schreef voor de film, gaat nooit vervelen. De rockmuziek geeft de sfeer van de film een stevige boost. Die helaas te kort duurt.

‘De dominee’ blijft teveel steken in ambities die ze niet waar kan maken. Nederlandse cineasten missen de ervaring en het budget om een epos als ‘Scarface’ te maken. De film van Verhage maakt dit maar weer eens al te duidelijk. Om de film een totale mislukking te noemen gaat te ver, maar een mijlpaal in de vaderlandse filmgeschiedenis is dit product toch zeker niet.

Frank v.d. Ven

Waardering: 2

Bioscooprelease: 2 september 2004