De drie beste dingen in het leven (1992)
Regie: Ger Poppelaars | 103 minuten | drama | Acteurs: Loes Wouterson, Victor Löw, Jack Wouterse, Pierre Bokma, Gerard Thoolen, Gijs Scholten van Aschat, Michel van Dousselaere, Eric van der Donk, Adrian Brine, Peter de Baan, Chip Bray, Anouk Broersma, Jacques Commandeur, René de Wit, Nick Flynn, Henryk Gajewski, Han Kerkhoffs, Marle Krijnen, Emmanuelle Maridjan-Koop, Leonil McGormick, Elisabeth Sartori, Wouter Steenbergen, Eef Vermeulen, Jacques Viala, Cecile Wiewel, Shyla Zoet
‘Wat bindt mensen? Het feit dat ze allemaal alleen zijn.’ Ger Poppelaars koos deze stelling van Harry Mulisch als thema voor zijn film ‘De drie beste dingen in het leven’ (1992), over het levensgevoel van de generatie mid-dertigers. Ze staan voor moeilijke keuzes in hun leven. Welke route kies je? Klamp je je vast aan illusies om door te komen of besluit je – nu het nog kan – het roer radicaal om te gooien? Violiste Sacha staat op dit kruispunt. Haar ontmoeting met een stel vrijbuiters doet haar besluiten haar leven drastisch om te gooien. Poppelaars haalde de inspiratie voor zijn film uit eigen ervaringen. Begin jaren tachtig, toen hij net was afgestudeerd en straatarm door het leven ging, at hij wel eens in gaarkeukens. Tussen alle arme sloebers zat daar ineens een man in een smetteloos net pak. Waarom at een made man daar? Is hij beroofd? Of zou het zijn eigen keuze zijn? Het idee intrigeerde de aspirant-filmmaker en hij bedacht allerlei scenario’s. Na lang schaven aan het idee presenteerde Poppelaars bijna tien jaar later zijn uiteindelijke film.
Het verhaal van ‘De drie beste dingen in het leven’ begint in Parijs, waar de kluis van het Nederlandse consulaat wordt opgeblazen. In een nabijgelegen café vertelt het Nederlandse meisje Sacha (Loes Wouterson), een getalenteerd en succesvol violiste, aan haar Franse vriendin dat ze zwanger is en naar Amsterdam gaat om de vader van het kind te bezoeken. In de trein ontmoet ze een vriendelijke maar mysterieuze Tsjech Jawek (Michel van Dousselaere) die haar op het Centraal Station een doos in bewaring geeft. Hij vraagt haar goed op de inhoud te passen en de doos aan niemand anders dan aan hemzelf te geven. Sacha gaat in Amsterdam op zoek naar haar vriend, macro-econoom Ben (Pierre Bokma), maar hij blijkt niet thuis te zijn. Dan maar naar haar vader, een mislukte concertpianist, maar die is haar liever kwijt dan rijk. Als ze dan ook nog beroofd wordt en nergens onderdak voor de nacht kan vinden, probeert ze Jawek op te sporen.
In de geheimzinnige doos blijkt een witte eend te zitten en Sacha raakt gehecht aan het dier. Maar de eend blijkt ook het doelwit van een stel duistere types (Gijs Scholten van Aschat en Gerard Thoolen). De redding komt voor Sacha uit onverwachte hoek. Vrijbuiter Caspar (Victor Löw) is toevallig net bezig aan een inbraak in het huis waar ze zich schuil probeert te houden. Hij neemt het meisje en haar eend mee naar de gammele VW-autobus waarin hij met zijn partner in crime Maarten (Jack Wouterse) bivakkeert. Caspar en Maarten zijn twee dromers, twee idealistische randfiguren. Ze leren Sacha wat volgens hen de drie beste dingen in het leven zijn: de saxofoonsolo van John Coltrane uit ‘My Favourite Things’, het eten van een verrukkelijk broodje op een karakteristiek pleintje in Rome en Peter, een soepschildpad die nu al vijftig jaar in hetzelfde aquarium in Artis rondzwemt. Hoewel de leefstijl van Caspar en Maarten mijlenver van de hare afligt, voelt Sacha zich op een wonderlijke manier thuis bij de mannen. Misschien nog wel meer dan bij haar eigen Ben…
‘De drie beste dingen in het leven’ is een lofdicht op de vrije levensstijl. Regisseur en scenarioschrijver Ger Poppelaars, die met deze film zijn speelfilmdebuut maakte, hoopt zijn kijkers een bevrijdende kijk op het leven op het leven te schenken en daar slaagt hij best aardig in. Het door Victor Löw en Jack Wouterse gespeelde duo is innemend en overtuigend. Ze doen waar menigeen van droomt; om als vrijbuiter en dromer in het leven te staan, maar de associatie met junks, schooiers en andere louche figuren ging Poppelaars bewust uit de weg. Lijnrecht daar tegenover staat Sacha’s vriend Ben, een pedant mannetje dat het denkt helemaal gemaakt te hebben in het leven en enigszins neerbuigend terugkijkt op zijn jonge jaren in het burgerlijke Boskoop. Sacha zweeft daar ergens tussenin. Haar voorliefde voor klassieke muziek zou symbolisch kunnen zijn voor haar leven ‘binnen de lijntjes’. Zet dat eens af tegen de geïmproviseerde jazz waar Maarten en Caspar van houden. Sacha staat open voor het avontuur, is haar voorgeprogrammeerde leventje eigenlijk zat.
Het spel met idealen zou de film diepgang moeten geven en doet dat bij vlagen ook. Maar er gebeuren te veel dingen waarvan niet duidelijk is wat ermee bedoeld wordt of waar Poppelaars naartoe wil. Zo heeft Sacha een aanvaring met haar verbitterde vader, maar deze scène krijgt geen vervolg en hangt er dan ook maar wat verloren bij. En zo kent ‘De drie beste dingen in het leven’ wel meer losse eindjes. De grote lijnen van het plot zijn – mede dankzij de sterke dialogen – echter boeiend genoeg om de aandacht vast te houden. Ook het acteerwerk is van een heel aardig niveau, al laat Loes Wouterson hier en daar een steekje vallen. Vooral het kameraadschap tussen Wouterse en Löw wordt prima in beeld gebracht; jammer dat deze tegen het einde van de film naar de achtergrond verdwijnt. Visueel oogt de film dynamisch en vitaal; de beelden bruisen net zo als de rusteloze Caspar en Maarten. Dat geldt eveneens voor de montage. De warme score van Henny Vrienten (Doe Maar) vult de beelden uitstekend aan.
‘De drie beste dingen in het leven’ is lichtvoetig en tijdloos in zijn spel met idealen en levensstijlen. Het mysterie van de witte eend is boeiend genoeg om je ruim anderhalf uur bezig te houden en het acteerwerk is over de gehele linie van een prima niveau. Cameravoering en muziek sluit perfect aan bij het thema van de rusteloze dertiger die zijn weg probeert te zoeken in het levem. Ger Poppelaars verlaat zijn zo zorgvuldig gekozen pad jammer genoeg iets te vaak om een overbodige zijweg in te slaan, waardoor de film regelmatig aan diepgang verliest. Ook het einde van de film stelt wat teleur. Desondanks is ‘De drie beste dingen in het leven’ over het geheel genomen een innemend debuut dat zeker meer aandacht verdient dan het tot nu toe gekregen heeft.
Patricia Smagge
Waardering: 3
Bioscooprelease: 3 december 1992