De kameleon (2022)

Regie: Pim ter Braak | 2 minuten | animatie, korte film

Stop motion is misschien wel een van de mooiste animatietechnieken die er bestaan. Het tot leven wekken van levenloze dingen klinkt als Frankenstein die zijn door zichzelf gecreëerde monster leven inblaast, en zo’n wonderlijk en hels karwei is het ook. Elk beeld moet minutieus in scène worden gezet, want alles moet precies kloppen voor er gefotografeerd kan worden. Als dat eenmaal gelukt is, begint het hele proces weer van voor af aan. Filmmakers die zich gespecialiseerd hebben in stop motion moeten haast wel de geduldigste mensen op aarde zijn. De jonge Pim ter Braak (1999) is zo iemand met een engelengeduld. Na haar afstuderen aan de ArtEZ hogeschool voor de kunsten in Zwolle, heeft ze zich gespecialiseerd in stop motion animatie. Sindsdien werkte ze aan projecten met poppen, speelgoed, klei en papier. “Ik hou ervan om dingen die in onze wereld levenloos zijn, tot leven te wekken in een andere wereld. Daarom ben ik gek op stop motion en de charme die deze techniek geeft aan animatie.’

‘De kameleon’ (2022) is Pims eerste film die vertoond wordt tijdens ‘Ultrakort!’, het competitieprogramma van het Filmfonds waarbij vijf korte animatiefilms – met een speelduur van maximaal twee minuten – in het najaar worden vertoond in het voorprogramma van grote bioscoopfilms. De filmpjes worden uitgekozen op basis van de mate waarin ze visueel overtuigen. De competitie is een springplank voor beginnende filmmakers als Ter Braak, omdat het hen een unieke kans biedt hun werk te tonen aan een breed en divers bioscooppubliek. Dankzij steun van Il Luster Films en 5AM Studios lukte het haar om haar project te realiseren.

Aan visuele overtuigingskracht schiet ‘De kameleon’ niets tekort. Ster van het filmpje is, zoals de titel al doet vermoeden, een kameleon. Hij probeert wat te ontspannen, maar naderend gevaar dwingt hem telkens om van kleur te verschieten en zichzelf met zijn unieke vaardigheid te camoufleren en dus te beschermen. Maar elke keer als hij denkt veilig te zijn, steekt nieuw gevaar de kop op. En steeds maar weer van kleur verschieten, daar kun je best van in de war raken!

Het is knap hoe Ter Braak met ‘De kameleon’ in slechts enkele minuten haar verhaal kan vertellen. Deze stop motion-film maakte ze met klei in heel veel verschillende kleuren en met een score die gedomineerd wordt door de Jan van Duikeren bespeelde trompet, waardoor het een vrolijk geheel wordt. Wat dan weer haaks staat op de onderliggende boodschap, namelijk dat de natuur door ons mensen steeds meer in de verdrukking raakt. Of Ter Braak het nou zo bedoeld heeft of niet, maar met haar filmpje zet ze haar kijker onbewust aan het denken over zijn rol in de wereld en zijn invloed op het leven op aarde. En dat in slechts twee minuten tijd!

Patricia Smagge

Waardering: 3.5

Speciale vertoning: Nederlands Film Festival 2022