De schatten van de Krim (2021)

Regie: Oeke Hoogendijk | 82 minuten | documentaire

Het onderwerp van Oeke Hoogendijks nieuwste documentaire ‘De schatten van de Krim’ (2022) over een jarenlang slepend juridisch geschil is plots bij de première weer actueel geworden met de Russische inval in Oekraïne. Toen in 2014 Rusland het Oekraïense schiereiland de Krim annexeerde, stond het Allard Pierson in Amsterdam voor een lastig vraagstuk: aan wie behoren de historische kunststukken toe die zij in bruikleen hadden gekregen van diverse musea op de Krim voor hun expositie: De Krim — Goud en de geheimen van de Zwarte Zee? Zijn de schitterende archeologische vondsten van soms duizenden jaren oud Oekraïens erfgoed en moeten ze dus retour naar Kyiv, of toch gewoon terug naar de musea op de Krim dat echter in Russische handen was gevallen?

Het Allard Pierson laat het besluit over aan de rechter, wat de opmaat vormt voor een bittere, juridische strijd tussen twee kampen. Een strijd waarbij de naam van het op de Amsterdamse Zuidas gevestigde advocatenkantoor Houthoff — waarmee Poetin jarenlang zijn geopolitiek kracht bij zette en die recentelijk in opspraak daarover raakten — opvalt.

Hoogendijk beweegt zich met haar films regelmatig in de wereld van de kunst, denk hierbij aan het geslaagde ‘Het Nieuwe Rijksmuseum’ (2013, 2014) en ‘Mijn Rembrandt’ (2019). Ditmaal neemt haar inkijk in de binnenkamers van musea, curatoren en archeologen het karakter aan van een juridische thriller. Helaas echter eentje die niet helemaal wil boeien. Het getouwtrek tussen de advocaten is toch voornamelijk een droge, juridische aangelegenheid. Mooi dat Hoogendijk daarom oog heeft voor de menselijke kant van het verhaal. De echte verliezers van dit geopolitieke spel zijn toch vooral de medewerkers van de Krimse musea, wiens professionele leven is verbonden aan deze kunstschatten en die nu als landverraders worden gezien in Kyiv.

Hoogendijk brengt het tweegevecht, zoals we van haar gewend zijn, sfeervol en elegant in beeld. En ook hier knipt ze, als kenmerkend stijlmiddel, de woorden van de betrokkenen op in korte oneliners, die ze hier en daar rondstrooit als zwevende uitspraken die de toon moeten zetten onder de beelden. Dat laatste werkt ditmaal wat minder goed, misschien wel omdat, op de spierballentaal van sommige advocaten na, echte intrige ontbreekt en de meeste betrokkenen toch vooral aan de zijlijn staan in deze ongebruikelijke maar verder procedurele aangelegenheid.

Alberto Ciaccio

Waardering: 3

Speciale vertoning: IDFA 2021
Bioscooprelease: 10 maart 2022