De smaak van de ziel (2010)
Regie: Robbert So Kiem Hwat | 53 minuten | documentaire
‘De smaak van de ziel’ is een film over twee koks en een proever van de Michelin gids, voor wie smaak gekoppeld is aan de diepste emoties die een mens kan hebben. Er zijn tegenwoordig legio kookprogramma’s met topkoks op de televisie waar de meest fraai gestijlde gerechten worden gemaakt. De bedoeling van regisseur So Kiem Hwat was nadrukkelijk niet aan deze reeks nog eens een documentaire toe te voegen waar de accenten liggen op de hectiek in de keuken of het in beeld brengen van een vloekende en tierende topkok die medewerkers meedogenloos afblaft en koeioneert.
‘De smaak van de ziel’ moest vooral een film over smaak worden, waarmee So Kiem Hwat ook meteen probleem creëerde: hoe ‘film’ je smaak, terwijl film een medium is dat bij uitstek visueel is en reuk en smaak nauwelijks kan overbrengen anders dan in een vorm van gevoel. Uiteraard bevat de film toch de nodige ook cinematografisch fraaie beelden van sublieme gerechten, maar het accent ligt (terecht) veel meer op de motivatie van Erik van Loo die over zijn passie voor het koken vertelt. Daarbij bezoekt hij leveranciers en volgen we hem bij werkbezoeken. Ook zijn openhartige gesprekken met leveranciers gefilmd, die van eminent belang zijn voor de kwaliteit die Van Loo in zijn restaurant moet leveren en dus van hen verlangt, maar die ook zo hun eigen mening hebben en niet schromen die te geven.
De bevlogenheid en bijna obsessieve dwang die topkoks in zich hebben om zich steeds te vernieuwen en continu te streven naar perfectie laat zich uitstekend vangen in de woorden van Erik van Loo, de patron-cuisinier van Parkheuvel, die zegt: ‘je geeft je ziel weg’. In de verhaallijn volgen we Erik zelf die zijn ziel en zaligheid bloot geeft, maar komt ook uitgebreid Cees Helder, de vorige eigenaar van Parkheuvel aan het woord, die als eerste Nederlander een derde Michelinster kreeg. Ook Cees Helder verhaalt over zijn passie en zijn gevoelens toen hij zijn laatste gerecht kookte en vooral wat er daarna voor hem veranderde. Proever Paul van Craenebroeck doet magnifiek en intrigerend verslag over de werkwijze van Michelin, maar ook vooral wat proeven voor hem als professional, maar ook als mens, streng maar rechtvaardig, betekent.
Regisseur So Kiem Hwat is hiermee uitstekend in zijn opzet geslaagd. De film is een prachtig, klein en intiem portret van bevlogen kunstenaars en is met veel gevoel voor details gemaakt. Is het dan alleen maar passie voor voedsel in de film en daardoor wellicht onverteerbaar en serieus? Die passie is volop aanwezig maar het is zeker geen loodzware, uitsluitend uiterst serieuze documentaire. Er valt genoeg te lachen, de persoonlijke verhalen zijn gelardeerd met subtiele humor.
De bezetenheid van Erik van Loo en zijn equipe is sterk verbeeld. Het camerawerk pakt de sfeer die bij een dergelijke film past subliem op met fraaie close ups. Naast die bezieling is er ook veel aandacht voor de ‘gewone’ menselijke kant. Wat gaat er door je heen als je het aanbod krijgt een drie sterren zaak over te nemen? Hoe groot is de teleurstelling als je in eerste instantie het aantal sterren ziet verminderen? Hoe hard wordt er gebuffeld bij de uphill battle naar een ster erbij? Hoe groot is de spanning bij de jaarlijkse toekenning (of intrekking) van de Michelinsterren? Dit alles is sterk gevangen, de emotionele ontlading die volgt op het toekennen van de tweede ster is pakkend weergegeven.
Smaak is emotie, smaak is allesbepalend. ‘De smaak van de ziel’ is verplichte kost voor iedereen die gewoon van (h)eerlijk eten houdt of een passie voor de smaken en de geuren van de keuken heeft. Een heerlijke film!
Rob Veerman
Waardering: 4
Bioscooprelease: 7 april 2011