De vergeten krijgers (2017)

Recensie De vergeten krijgers CinemagazineRegie: Griselda Molemans | 74 minuten | documentaire

In de documentaire ‘De vergeten krijgers’ (2017) volgen we de Indo-Afrikaan Daniël Cordus (1922), voormalig militair in het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) en als krijgsgevangene tijdens de Tweede Wereldoorlog, samen met zijn broers Jan en Jozef, tewerkgesteld aan de Birma-Thailandspoorweg. Broer Jan overleed als gevolg van martelingen door de Japanners; Daniël en Jozef werden daarna ingezet bij de Tweede Politionele Actie op Sumatra waarbij Jozef sneuvelde. Daniël vertrok tenslotte naar Nederland vanwege de vijandelijkheden naar iedereen die verbonden was aan de KNIL.

In Nederland zet hij zich in voor eerherstel van de Indo-Afrikanen die voor de Nederlandse vlag zijn gestorven maar wier geschiedenis in Nederland grotendeels onbekend is. Nu is het Nederlands collectief geheugen over het Nederlands koloniaal verleden überhaupt vol hiaten, en dat van de politionele acties in Indonesië in het bijzonder, maar waarschijnlijk hebben nog minder mensen gehoord van de voormalige slaven die in 1837 ‘vrijwillig’ uit Afrika werden verscheept en in Java terechtkwamen als Nederlandse soldaten met oerhollandse namen als Jan, Pieter, Doris, etcetera. In Java werden zij belanda hitam, zwarte Hollanders, genoemd. Na hun diensttijd trouwden zij met inheemse vrouwen en vormden zo een aparte Indo-Afrikaanse bevolkingsgroep. Een deel van hen vertrekt na de onafhankelijkheid van Indonesië in 1949 naar Nederland.

Deze boeiende geschiedenis wordt in sneltreinvaart gebracht als een informatief intermezzo door een wat verloren voice-over van Arthur Japin en een handjevol archiefmateriaal. Daarvoor en daarna volgen we Daniël Cordus bij een reünie van de Indo-Afrikaanse gemeenschap in Nederland, bij zijn reis naar erebegraafplaats Thanbyuzayat in Myanmar waar zijn broer Jan begraven ligt, en bij de ceremonie waar hij en zijn broers door de burgemeester van Alkmaar zeventig jaar na dato alsnog worden onderscheiden. Maar hoe waardevol deze momenten zijn voor de betrokkenen, deze minutenlange registraties trekken de kijker niet verder het verhaal in. In de emotionele scène waarin Daniël een tekst voorleest bij het graf van zijn broer, kiest regisseuse Griselda Molemans ervoor deze scène vijf minuten lang te tonen; waarom Daniëls woorden niet versterken door ze na een aantal tellen te monteren boven bijpassend archiefmateriaal?

Door de knullige montage en een gebrek aan sterk historisch beeld oogt ‘De vergeten krijgers’ als een wat ongeïnspireerde homevideo. En dat is jammer want de vergeten krijgers verdienen beter.

Alberto Ciaccio

Waardering: 2

Bioscooprelease: 28 september 2017
DVD-release: 25 april 2018