De vogelwachter (2020)

Regie: Threes Anna | 89 minuten | drama, komedie | Acteurs: Freek de Jonge, Nick Golterman, Quiah Shilue, Sophie van Winden

Freek de Jonge als eenzame vogelwachter op een Waddeneiland, zo moeilijk is het niet voor te stellen. Sterker nog: het is een 100% match. De verwilderde blik vanachter jampotglazen, het ruisen van de zee, misschien ook het ontbreken van een wijzend vingertje. ‘De vogelwachter’, een film over een met de natuur vergroeid personage, is een goed destillaat van Freek.

Elk woord lijkt te veel, dit is een film die in natuurbeelden en mimiek moet worden beleefd. Zwijg! Kijk! Zie hoe Freek een fietswrak uit de zee trekt en ermee worstelt. Het is prachtig in beeld gebracht en oogt als sisyfusarbeid. Freek als in ‘De Illusionist’ van Alex van Warmerdam, aangevuld met de mildheid der jaren. Respectievelijk zijn eerste en misschien laatste hoofdrol in een speelfilm.

Freek de vogelwachter is een autarkisch levende man, met zichtbare liefde voor spullen en dieren. Een gebroken arm zet hij zelf, de post uit de bewoonde wereld laat hij voorlezen door de telefoon. Meer diepgang had op vele manieren kunnen worden gevonden – zingevingsvraagstukken genoeg. Aan de andere kant is het niet nodig, gezien het sterke Freek-gehalte.

De vogelwachter in kwestie krijgt te maken met de beëindiging van zijn betrekking na 45 jaar, een bezuinigingsmaatregel. Ze komen hem ophalen. De makers kiezen om niet verder toegelichte redenen voor de Engelse taal – het eiland heeft een Engelse naam; aan de andere kant wordt de communicatie met de buitenwereld in het Nederlands gevoerd.

Deze paradijsvogel, woonachtig in een soort Palais Idéal van wrakhout en jerrycans, wil niet terug – ook voorstelbaar. Misschien iets te voorspelbaar – net als de soundtrack, die de kijker gladjes door de film geleidt. Maar altijd is er Freek; Freek houdt het geloofwaardig, want ‘De vogelwachter’ is Freek. En Freek hoort bij Holland als een windbreker bij de zee.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 19 november 2020
DVD-release: 16 juni 2021