De Wigwam (1912)

Regie: Joris Ivens | 11 minuten | korte film

‘De Wigwam’ is letterlijk een indianenverhaal van de debuterende filmmaker Joris Ivens, die later grote faam zou vergaren met films als ‘Regen’ en ‘The Spanish Earth’. In dit goedbedoelde probeerseltje is er nog weinig van het latere talent van de regisseur te ontdekken, maar vanuit filmhistorisch oogpunt is het interessant te zien hoe deze Nederlandse filmer ooit is begonnen. Vooral is het leuk om te zien hoezeer het enthousiasme ervan afspat. De kleine Joris Ivens heeft al zijn familieleden ingeschakeld om de film tot een feit te maken. Zowel achter als voor de camera is het een echte familieproductie.

De beperkingen van dit filmpje zijn wellicht deels te wijten aan de technologische ontwikkelingen op dat punt in de geschiedenis en de apparatuur waar de familie Ivens gebruikt van kon maken. Zo te zien moest alles vanaf een statief geschoten worden, met een niet-meebewegende camera, wat het geheel ook letterlijk wat statisch doet overkomen. Het helpt daarbij niet dat er bijna voortdurend slechts één bepaald camerastandpunt wordt ingenomen, namelijk een medium-long shot met gewoon personages die hieraan voorbij trekken. Er is geen enkele close-up te bekennen wat de kijker letterlijk en figuurlijk op een afstand houdt van de personages. De pan-shots zijn daarbij altijd heel schokkerig wat een onderdompeling verder nog in de weg staat.

Maar zoals gezegd doet dit eigenlijk weinig ter zake bij het evalueren van de waarde van dit filmpje. Het amateuristische van de techniek en de acteurs heeft ook wel wat charmants. Ook is het leuk om aan het einde van de film alle acteurs/medewerkers in een soort portretpose in beeld te zien, verschijnend en verdwijnend met simpele optische technieken. Net als een theatergezelschap aan het einde van de voorstelling, neemt Joris met zijn familie afscheid van de kijkers, met een grote lach op zijn gezicht.

Bart Rietvink