De wilde stad (2018)

Regie: Mark Verkerk | 85 minuten | documentaire

Een drukke en bedrijvige stad als Amsterdam associeer je waarschijnlijk niet direct met natuur en een rijke dierenwereld. De statige grachtenpanden, monumentale gebouwen, drukke metro’s en futuristische bedrijfskantoren vormen echter maar één kant van onze hoofdstad. Naast de uiterlijke verschijningsvorm van een door de mens opgetrokken betonnen jungle, heeft Amsterdam ook een andere, meer verborgen en groene dimensie. Wie goed kijkt, ziet namelijk dat de stad ook verrassend rijk is aan wilde natuur. Er zijn namelijk ook diverse dier- en plantensoorten die zich, in het kielzog van de mens, goed hebben aangepast aan het stadse leven. Voor deze opportunisten zijn onze straten, tunnels, waterwegen en gebouwen van baksteen net zo geschikt en aantrekkelijk als een oerbos of ander klassiek natuurgebied. Sterker, in steden als Amsterdam is de biodiversiteit momenteel veel hoger dan in grote delen van het door grootschalige landbouw en ecologische verschraling gedomineerde boerenland. Zo telt Amsterdam meer bomen en bloemen dan menig plattelandsgebied, een gegeven waar bijvoorbeeld bijen en eekhoorns dankbaar van profiteren.

‘De wilde stad’ is een boeiende ontdekkingsreis door natuurlijk Amsterdam. Onze gids is de bekende filmkater Abatutu, die ook al te zien was in de film ‘Wiplala’ en de televisieserie ‘Dokter Tinus’. Voice-over Martijn Fischer voorziet de kat van een rasechte Mokumse tongval, waardoor het beestje overkomt als een rasechte Amsterdammer. Door de ogen van de door de stad struinende Abatutu maken we kennis met de rijkgeschakeerde dieren- en plantenwereld die Amsterdam herbergt. De blauwe reigers die gretig snoepen van de visresten die de marktkoopman achterlaat, de hondsbrutale meeuwen die profiteren van elke buitenkans en het eten zo uit de handen van onoplettende voorbijgangers grissen of de ratten die zich rijkelijk laven aan op straat gedumpte pizzaresten of met ketchup overgoten frietjes; het zijn prima voorbeelden van gevederde en behaarde opportunisten die in de stad een altijd goed gedekte tafel aantreffen.

Maar ook spectaculaire soorten als de vos en de extreem snelle en wendbare slechtvalk (wiens voorliefde voor duiven als stapelvoedsel in Amsterdam natuurlijk goed van pas komt) gedijen inmiddels prima in onze hoofdstad. Zelfs de berg aan menselijk zwerfafval blijft meestal niet ongebruikt. De inventieve meerkoet weet er immers met de nodige creativiteit een even onooglijk als bruikbaar nest van te bouwen. Voor inmiddels ingeburgerde vreemdelingen als de halsbandparkiet, nijlgans en Amerikaanse rivierkreeft is in ‘De wilde stad’ ook plaats ingeruimd, evenals voor notoire nachtbrakers zoals egels, naar het water trekkende padden en vleermuizen.

‘De wilde stad’ is afkomstig van dezelfde makers als de succesvolle natuurfilms ‘De nieuwe wildernis’ en ‘Holland-Natuur in de Delta’. Dat is ook wel te zien, want op de kwaliteit van het beeldmateriaal is weinig af te dingen. De film verbindt (deels) in scène gezette passages met authentieke beelden om zo de stedelijke natuur in al haar facetten tot leven te laten komen. Het leuke is dat er veelal wordt geschoten vanuit het oogpunt van de dieren, waardoor je ook echt wordt ondergedompeld in hun wereld. ‘De wilde stad’ neemt geregeld de vorm aan van een mozaïekfilm. Dit houdt in dat er, aan de hand van een of meerdere dieren, verschillende verhalen spelen die elkaar bij tijd en wijle direct of terloops raken. Ook de mens komt geregeld langs, bijvoorbeeld in de vorm van typisch Amsterdamse straatevenementen zoals Koningsdag en de Gay Pride. Bepaalde taferelen, zoals de bewegende mensenrijen die door de incheckpoortjes op weg zijn naar de trein of metro, worden versneld weergegeven. Het is een leuke manier om de tegenstelling te illustreren tussen de jachtigheid van de mensenwereld en het veel rustigere levensritme dat de meeste andere bewoners van de hoofdstad aanhouden.

De Amsterdamse binnenstad vormt het decor voor het leeuwendeel van de film, maar er worden ook uitstapjes gemaakt naar oorden als het havengebied, IJburg en de Zuidas. Het commentaar van de pratende kater doet af en toe wat kinderlijk en speels aan, maar dat is ook niet zo vreemd als je bedenkt dat de film voor een – ook qua leeftijd – breed publiek is bedoeld. Of de in scène gezette fragmenten echt je ding zijn is grotendeels een persoonlijke kwestie, maar die aanpak levert uiteindelijk wel leuke en bij vlagen spectaculaire televisie op. Het filmische geheel wordt gelardeerd met een gevarieerde soundtrack, die nummers van onder meer Spinvis, The Kik, Thomas Azier en Manke Nelis bevat.

‘De wilde stad’ is een veelzijdige film die een haast onuitputtelijke bron van interacties tussen mens en dier en dieren onderling aanboort. Eten en gegeten worden, liefdesperikelen of het nieuwe leven dat in alle uithoeken van de stad continu ontluikt, het komt allemaal aan bod. De kans is ook groot dat je na het kijken van deze kwaliteitsdocumentaire Amsterdam met heel andere, meer bewuste en scherpere ogen aanschouwt. Wat dat betreft is het Cruijff-citaat waarmee de film opent wel treffend: “Je gaat het pas zien als je het doorhebt.”

Frank Heinen

Waardering: 4

Bioscooprelease: 1 maart 2018
DVD- en blu-ray-release: 23 november 2018