Deacon of Death (2004)
Regie: Jan van den Berg | 105 minuten | documentaire | Met: Sok Chea, Chan Theary, Mr Karoby
Het ophanden zijnde (inter-) nationale tribunaal ter berechting van de misdadigers van het Rode Khmer bewind vormt de achtergrond waartegen Jan van den Berg een het individuele verhaal van Sok Chea vertelt. Nu, dertig jaar na het schijnbare vertrek van de Rode Khmer, herkent zij de moordenaar van haar familie en stuurt zij een vriendin erop uit om te onderzoeken hoe het met Mr. Karoby vergaat. De man, die behoorlijk wat gruwelijkheden op zijn naam heeft staan, is heden ten dagen een tot het buddhisme bekeerde boer. Hoe moeilijk het is om iemand die zijn leven heeft gebeterd te vervolgen of zelfs te berechten blijkt uit het gesprek dat uiteindelijk plaats vindt tussen Sok Chea en Mr. Karoby onder toeziend oog van een monnik.
Jan van den Berg, afgestudeerd antropoloog, brengt in ‘Deacon of Death’ de moeilijkheden rond de totstandkoming van het tribunaal in beeld door het persoonlijke verhaal van Sok Chea als leidraad te nemen. Mooi is het om te zien dat van den Berg geen standpunt inneemt, maar objectief zijn hoofdpersonen aan het woord laat en ook aan hen de “berechting” overlaat. Hij velt geen oordeel en weet ook precies aan te stippen waarom dit voor een buitenstaander zo onmogelijk is. Sok Chea, een vrouw die net als de meeste dertig- en veertigers de wreedheden begaan door de leden van de Rode Khmer van dichtbij hebben mee gemaakt, maakt de kijker duidelijk dat het leven in Cambodja niet zwart/ wit is. Schuld en onschuld, goed en kwaad, boetedoening en vergeving zijn uitersten die in een land als Cambodja niet tegenover elkaar staan, maar juist sterk met elkaar vervlochten zijn. De man die haar familie vermoorde blijkt ook vele goede kanten te bezitten, een eigen familie te hebben die hem lief heeft en zich bekeerd te hebben tot het buddhisme. Haar eigen morele dilemma’s staan symbool voor de vraagstukken waar geheel Cambodja heden ten dagen mee te kampen heeft.
‘Deacon of Death’ is een prachtige documentaire die met subtiele handelingen een verbluffend effect weet te creëren, namelijk je mee slepen in de complexe wereld van een Cambodjaan. Verwacht geen mooie plaatjes van het land, maar als een blik in de samenleving is dit een ultiem portret!
Janneke Robers
Waardering: 4
Bioscooprelease: 10 maart 2005