Dead Man Walking (1995)
Regie: Tim Robbins | 122 minuten | drama, misdaad | Acteurs: Susan Sarandon, Sean Penn, Robert Prosky, Raymond J. Barry, R. Lee Ermey, Celia Weston, Lois Smith, Scott Wilson, Roberta Maxwell, Margo Martindale, Barton Heyman, Steve Boles, Nesbitt Blaisdell, Ray Aranha, Larry Pine
Tim Robbins is naast Clint Eastwood, Sean Penn en Robert Redford, een van de weinige acteurs die eveneens als regisseur behoorlijk aan de weg timmert. In 1992 maakte hij zijn regiedebuut met de politieke satire ‘Bob Roberts’. Die film werd goed ontvangen, maar pas met zijn volgende film, ‘Dead Man Walking’ maakte Robbins écht een verpletterende indruk. Het is een intrigerend drama over de complexe vriendschap tussen een vrome non en een ter dood veroordeelde gevangene. Een volwassen, vakkundig gemaakte film die vooral het meer serieuze filmpubliek aan zal spreken. De overdonderende acteerprestaties van hoofdrolspelers Susan Sarandon en Sean Penn brachten velen van hun stuk; Sarandon won een Oscar en Penn werd, evenals Robbins zelf, genomineerd.
Zuster Helen Prejean (Sarandon) is een toegewijde non in het Saint Thomas opvangproject voor kansarme zwarte jongeren. Op een dag ontvangt ze een brief van Matthew Poncelet (Penn), een voor een dubbele moord en verkrachting veroordeelde gevangene in Angola Prison, die in afwachting is van zijn executie. Zuster Helen besluit op Poncelets verzoek in te gaan en hem op te zoeken in de gevangenis. Het gesprek gaat aanvankelijk wat stroef, maar Helen raakt langzaam geïntrigeerd door de grillige, arrogante Matthew en besluit zijn spiritueel adviseur te worden, een functie die tot dan toe alleen door mannen werd bekleed. Langzaamaan ontstaat er een hechte band tussen de twee, de moedige non die ondanks zijn wandaden toch een soort medelijden krijgt met Poncelet, en de crimineel die zich niet neer wil leggen bij zijn straf en eindelijk een luisterend oor heeft gevonden. Tijdens de cruciale week waarop de film gefocust is ondergaat het tweetal een emotionele reis; beide op hun eigen manier maar wel complementair aan elkaar. Vechtend voor Poncelets leven en ziel moet zuster Helen haar eigen angsten overwinnen. En voor de geharde Poncelet is de reis nog heftiger; hij moet niet alleen zijn angst voor de dood zien te overwinnen, hij moet ook greep krijgen op zijn daden en om vergiffenis vragen.
‘Dead Man Walking’ is een film die je bij de keel grijpt en niet meer loslaat. Op ieder vlak staat de film als een huis; vertelstructuur, visuele stijl, gedurfd maar met gevoel en zeer goed uitgewerkte personages. Het verhaal is geïnspireerd op waargebeurde gebeurtenissen en personen die de echte Helen Prejean beschreef in haar gelijknamige boek uit 1993. Regisseur Tim Robbins heeft er bewust voor gekozen in de film geen standpunt in te nemen inzake de doodstraf. Iedereen weet wel dat hij overwegend linkse ideeën heeft en tegen de doodstraf is, maar in ‘Dead Man Walking’ worden alle kanten van de zaak belicht zodat de kijker zelf zijn conclusie kan trekken. De moordenaar wordt niet geromantiseerd. Dit is dan ook geen film over een ten onrechte veroordeelde man. De misdaden die Poncelet gepleegd heeft, zijn niet te ontkennen. Gedurende de film ziet de kijker via flashbacks dat Poncelet wel degelijk betrokken is geweest bij de verkrachting en de moorden en hij ontkent dat zelf ook niet. Hij beweert alleen dat hij te zwaar gestraft wordt omdat hij de trekker niet heeft overgehaald. Volgens hem deed zijn vriend dat, een net zo zware jongen die wegkwam met levenslang simpelweg omdat hij een betere advocaat had. Die flashbacks worden spannender en heviger naarmate het moment van executie naderbij komt. Als kijker wil je toch weten wat er écht gebeurd is.
Zuster Helen is echter van mening dat Poncelet, hoe slecht zijn daden ook zijn, een mens blijft. En een mens kun je niet zomaar doden. Het is god die daar over beslist. Sarandons oprechte, integere en sobere vertolking leverde haar eindelijk die Oscar op die ze al zo lang verdiende. Ook de prestatie van Penn is buitengewoon knap; je moet het maar durven om een personage dat voor geen meter deugt zo neer te zetten dat de kijker toch een band met hem krijgt. ‘Dead Man Walking’ is het type film dat voor een groot deel gedragen wordt door het acteerwerk en dat kun je aan Sarandon en Penn wel overlaten. Behalve door de twee ijzersterke hoofdrollen wordt ‘Dead Man Walking’ gedragen door de nuances die Robbins aanbrengt in een discussie die over het algemeen erg kortzichtig benaderd wordt. Het is zeker dat Poncelet schuldig is aan een gruwelijke misdaad, maar betekent dat dan dat we hem ineens niet meer als een mens mogen zien? Genoeg stof tot nadenken!
Patricia Smagge
Waardering: 4.5
Bioscooprelease: 21 maart 1996