Deep Blue (2003)
Regie: Andy Byatt, Alastair Fothergill | 83 minuten | documentaire
Ondanks het feit dat meer dan tweederde van onze planeet bedekt is met water, weten we meer over het maanoppervlak dan over het leven in de donkere diepten van onze oceanen. Met de indrukwekkende, uit acht delen bestaande serie ‘The Blue Planet’ tracht de befaamde natuurhistorische afdeling van de Britse staatsomroep BBC wat meer licht te werpen op de diverse en uiteenlopende levensvormen die onze zeeën en oceanen bewonen. ‘Deep Blue’ is de filmversie van dit project, in principe een compilatie waarin verschillende visuele hoogtepunten uit de serie nog eens uitgebreid aan het oog van de kijker voorbijtrekken.
Het maken van de serie ‘The Blue Planet’ en de begeleidende film ‘Deep Blue’ moet een hels karwei en een ware mammoetoperatie geweest zijn. De makers namen uiteindelijk een goeie 7000 uur aan filmmateriaal op. In totaal werden maar liefst tweehonderd locaties en 40 landen aangedaan om alle benodigde beelden te verzamelen. Visueel is het resultaat echter zeker navenant te noemen. Zo zien we onder meer hoe een school sardientjes tegelijkertijd onder vuur wordt genomen door een groep langsnuitdolfijnen, haaien en vanuit het luchtruim neerduikende jan-van-genten, maken we kennis met de bewoners van het koraalrif en zien we een paar van de indrukwekkendste oceaanbewoners zoals de walvishaai, de grote hamerhaai, de reuzenmanta en de marlijn, de snelste vis ter wereld. Ook het grootste dier op aarde, de indrukwekkende blauwe vinvis, maakt tegen het eind nog even op magistrale wijze zijn opwachting. Ook interessant zijn de segmenten die ons meenemen naar de onmetelijke diepten van de oceaan. Speciale onderzeeërs, uitgerust met de modernste camera’s, schotelen ons beelden voor van transparante, bijna buitenaards aandoende wezens die leven in totale duisternis en een psychedelische en boeiende lichtshow opvoeren.
‘Deep Blue’ maakt tevens duidelijk dat de natuurwet eten of gegeten worden ook van toepassing is op de onderwaterwereld. Dit resulteert af en toe in scènes die vooral voor jongere kijkers redelijk schokkend over zullen komen. Met name orka’s blijken niet zo zachtaardig en aaibaar te zijn als ze bijvoorbeeld in ‘Free Willy’ voorgesteld worden. In ‘Deep Blue’ zien we onder meer hoe deze grote dolfijnachtigen meedogenloos jacht maken op zeeleeuwenpups en gezamenlijk een jonge grijze walvis verdrinken om zich vervolgens te goed te doen aan de tong van het kalf, een lichaamsdeel dat voor orka’s schijnbaar geldt als een delicatesse.
Een echt ecologisch statement of een documentaire met overdreven veel educatieve waarde is ‘Deep Blue’ niet. De film is vooral een zorgvuldig gearrangeerde serie adembenemende beelden en lijkt vooral bedoeld om de zintuigen van de kijker te prikkelen. De ogenschijnlijk willekeurige volgorde waarin de diverse beelden langskomen en het ontbreken van een overkoepelende structuur, leiden ertoe dat een coherent verhaal over de samenhang tussen de getoonde beelden ontbreekt. Verder zullen kijkers die niet zo thuis zijn in het vakgebied van de mariene biologie zich regelmatig afvragen welke vis er nu weer door het beeldscherm zwemt. De commentaarstem van Michael Gambon is namelijk nogal zuinig met het geven van informatie over de verschillende soorten vissen en schaaldieren die langskomen.
Diegenen onder ons die serieus iets willen opsteken over de boeiende onderwaterwereld en niet louter tevreden zijn met dramatische, indrukwekkende natuurbeelden, doen er wellicht verstandiger aan om de complete serie ‘The Blue Planet’ aan te schaffen. Als inleiding in de wereld van de mariene biologie en uiterst fraai kijkspel is ‘Deep Blue’ echter zonder meer een aanrader voor de liefhebbers van spectaculaire natuurdocumentaires.
Frank Heinen
Waardering: 4
Bioscooprelease: 20 mei 2004