Der Fall Collini – The Collini Case (2019)
Regie: Marco Kreuzpaintner | 123 minuten | drama, misdaad, thriller | Acteurs: Elyas M’Barek, Alexandra Maria Lara, Heiner Lauterbach, Manfred Zapatka, Jannis Niewöhner, Rainer Bock, Catrin Striebeck, Pia Stutzenstein, Peter Prager, Franco Nero, Hannes Wegener, Falk Rockstroh, Titus Flügel, Levi Kirchhoff, Anne HaugTara Fischer
Wanneer de jonge advocaat Caspar Leinen een spectaculaire zaak toegewezen krijgt, blijkt het op brute wijze vermoorde slachtoffer een oude bekende van hem te zijn. Maar waarom doodde zijn cliënt, de zeventigjarige Fabrizio Collini, de vooraanstaande en alom gerespecteerde industrieel Hans Meyer? Terwijl Collini hardnekkig blijft zwijgen over zijn motieven, raakt Caspar steeds nauwer betrokken bij de zaak. Daarbij wordt hij niet alleen geconfronteerd met zijn eigen persoonlijke verleden (Meyer was een surrogaatvader voor de jonge Caspar en hielp hem bij het maken van zijn eerste stappen in de juridische wereld), maar stuit hij ook op een van de grootste gerechtelijke schandalen uit de Duitse geschiedenis.
‘Der Fall Collini’ is de verfilming van de gelijknamige roman van Ferdinand von Schirach, een boek dat zeker in Duitsland in groten getale over de toonbank ging. Het is een tamelijk complex verhaal, dat een extreem zwarte bladzijde uit de Duitse geschiedenis en de moderne rechtspraak samenvoegt tot een bewegend relaas over het belang van moraliteit en gerechtigheid. Centraal staat de zogenaamde Dreher-wet. Dit creatieve stukje juridisch geknutsel stelde veel nazi-oorlogsmisdadigers in staat om hun straf te ontlopen en zelfs op te klimmen tot de hoogste rangen van de naoorlogse burgermaatschappij.
Regisseur Marco Kreuzpaintner heeft het gelaagde bronmateriaal vertaald naar een solide rechtbankfilm die interessante vragen opwerpt over de banaliteit van het kwaad en het verschil tussen juridische en morele rechtvaardigheid. We zien boosaardigheid vaak als het werk van barbaarse types aan wie de beschaving compleet voorbij is gegaan, maar in werkelijkheid zijn het vaak plichtsgetrouwe, maatschappelijk bewierookte mensen in uniformen of stijlvolle pakken die de grootste gruweldaden begaan of faciliteren. De tegenstelling tussen juridische en morele rechtvaardigheid wordt in de film verbeeld door de tegenpolen Caspar Leinen en Richard Mattinger. De eerste is een idealistische jonge hond, terwijl de tweede een ervaren en academisch gelauwerde jurist is die alleen gelooft in de harde letter van de wet. Juist in de scènes waar morele gerechtigheid botst met de harde grenzen van papieren wetten is ‘Der Fall Collini’ op zijn best.
Als rechtbankfilm overtuigt ‘Der Fall Collini’ zonder meer, met name gedragen door de sterke acteerprestaties van de gelouterde veteranen Heiner Lauterbach (Mattinger) en Franco Nero (Collini). Hoewel Nero weinig tekst heeft, slaagt hij er met zijn zwijgzaamheid en gezichtsuitdrukkingen perfect in om een door razernij, verdriet en wanhoop verteerde man neer te zetten.
De pogingen om buiten de grenzen van het genre te treden, leveren gemengde resultaten op. Soms slaagt de film er prima in om de persoonlijke situatie van hoofdpersoon Caspar organisch te integreren met de bredere thematiek van het verhaal. Een goed voorbeeld is de scène waarin de jonge advocaat aanwezig is bij de autopsie van Meyer. De aanblik van het levenloze en gemutileerde lijk op de snijtafel wordt vakkundig doorsneden met beelden van de warme herinneringen die Caspar aan de overledene heeft. De latere onthullingen plaatsen dit beeld bovendien weer in een heel ander perspectief. Anderzijds blijft de karakterologische uitdieping van de hoofdpersonen wat aan de zuinige kant, terwijl de makers op een gegeven moment ook zichtbaar moeite hebben om sommige tijdlijnen soepel samen te laten vloeien.
Toch is ‘Der Fall Collini’ over de gehele linie een goede film, een rolprent die gedragen wordt door een sterk verhaal, degelijk acteerwerk en een interessante beschouwing op het soms ambigue karakter van door de menselijke geest geschapen morele en maatschappelijke constructies als recht en rechtvaardigheid.
Frank Heinen
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 16 juli 2020