Der Stand der Dinge – The State of Things (1982)

Regie: Wim Wenders | 117 minuten | drama | Acteurs: Patrick Bauchau, Paul Getty Jr., Samuel Fuller, Artur Semedo, Robert Kramer, Allen Garfield, Roger Corman, Gisela Getty, Monty Bane, Janet Rasak, Judy Mooradian, Isabelle Weingarten, Rebecca Pauly, Jeffrey Kime, Geoffrey Carey, Camila Mora-Scheihing, Alexandra Auder, Viva, Wim Wenders

Wim Wenders maakte ‘Der Stand der Dinge’ (‘The State of Things’) om zijn frustratie te uiten over het niet met geld over de brug komen van Francis Ford Coppola. De film is daarom heel persoonlijk. Wenders werd door Coppola naar Hollywood gehaald voor zijn Amerikaanse regiedebuut ‘Hammett’ in 1982. Coppola was echter zo ontevreden over het werk van de Duitse cineast, dat naar verluidt slechts dertig procent van zijn materiaal de uiteindelijke versie haalde. Om de tijd te doden bedacht en filmde Wenders ‘The State of Things’, een film over een regisseur die zich genoodzaakt ziet een pauze in te lassen in zijn draaischema, omdat de film op is.

De film die gedraaid wordt – in Portugal – is een remake van de science fiction klassieker ‘The Day the World Ended’ (1956) van Roger Corman. Het is een low-budget film met een heerlijke cheesy uitstraling, zoals in de eerste scènes van ‘Der Stand der Dinge’ te zien is. Corman zelf is overigens kort te zien als advocaat van Gordon, de producent en geldschieter van de remake. Een aantal overlevenden van een nucleaire ramp trekken door een woestijnachtig landschap en proberen zich te beschermen tegen de straling door middel van bizarre brillen en wikkels om handen, gezicht en haren. Al snel blijkt echter dat de film op is en dat er geen geld en snippertje materiaal meer over is om het draaischema voort te zetten. In eerste instantie is de cast en crew blij met dit oponthoud, ze kunnen eindelijk bijslapen en de drank vloeit rijkelijk.

Wenders laat zijn publiek slechts zijdelings kennis maken met de acteurs in de film en de mensen achter de camera. Dit is jammer, omdat de personages interessant genoeg zijn om te verdiepen. Maar daar gaat het helemaal niet over in ‘Der Stand der Dinge’. De volledig in zwart-wit opgenomen film is door Wenders bedoeld als statement, aanklacht zelfs, en hij steekt zijn mening over Hollywood dan ook niet onder stoelen of banken.

De scènes waarin de acteurs hun verveling het hoofd proberen te bieden, zijn net niet traag genoeg om de aandacht van de kijker te laten verslappen, maar het balanceert op het randje. Kentering in de film komt wanneer regisseur Friedrich Munro (Patrick Bauchau) naar Los Angeles gaat om Gordon op te zoeken om na te gaan waar het geld blijft. Vanaf dat moment zit je op het puntje van je stoel. De tegenstelling tussen het in slaap gesuste Portugese stadje en het snelle Los Angeles kan niet mooier weergegeven worden als hier. De slotscène is van een schokkende, bijna ontroerende schoonheid, maar eigenlijk is de hele film van dezelfde hoogstaande kwaliteit. De camerastandpunten en kadreringen die gebruikt worden zijn bijzonder mooi. ‘Der Stand der Dinge’ heeft dan ook terecht een Gouden Leeuw op het Festival van Venetië gewonnen in het jaar van release. De film heeft een sterke symboliek en meerdere lagen, die uitnodigen tot nogmaals kijken. Als dit het niveau van de uitkomst is, mogen getalenteerde regisseurs als Wenders wel vaker gefrustreerd raken.

Monica Meijer

Waardering: 4

Bioscooprelease: 17 maart 1983