Desert: Who Is the Man? (2007)

Regie: Felix Tissi | 80 minuten | documentaire

Wat hebben een geloofsfanaticus, een stenen zoekende vrouw en bezoekers van The Burning Man Festival met elkaar gemeen? Het zijn allen mensen die hun toevlucht hebben gezocht tot de woestijn, permanent of tijdelijk, hoewel ieder met z’n eigen redenen. Felix Tissi reisde diverse woestijnen af en filmde – naast de desolate maar toch ook gevarieerde woestijnlandschappen – de soms even desolate bewoners van de woestijn. Om in de woestijn te kunnen leven moet je toch enigszins excentriek zijn. Althans, dat is de indruk die ‘Desert – Who is the Man?’ wekt.

Zoals bijvoorbeeld de christelijke kunstenaar die al jaren bezig is om zijn eigen berg te bouwen van modder en takken. Hij is nog maar halverwege, maar het resultaat is even indrukwekkend als hilarisch: een enorme, veelkleurige berg met allerlei christelijke boodschappen, zoals ‘Jesus saves’, erin verwerkt.

Een ander persoon dat voor de lens verschijnt is een nog vrij jonge vrouw die niet veel meer lijkt te doen dan stenen zoeken en vertellen over haar leven. Een vrouw op de vlucht voor een bestaan dat ze niet aankan, zo lijkt het.

Het zijn ‘verhalen’ die door Tissi slechts vastgelegd worden, afgewisseld met veel landschapsbeelden die vaak nogal kunstzinnig in beeld zijn gebracht. Het geeft een vrij onsamenhangend en ontoegankelijk beeld, misschien net als de woestijn zelf. Het lijkt met opzet gedaan te zijn, maar het maakt de documentaire er niet echt ‘kijkbaarder’ op. Daarvoor zijn de verhalen van de personages te afstandelijk vastgelegd en geven de woestijnbeelden toch een te voorspelbaar – en daardoor niet interessant genoeg – beeld van eenzaamheid en onherbergzaamheid.

De tweede helft van de documentaire wordt de aandacht verlegd naar The Burning Man festival. Een festival dat elk jaar plaatsvindt, midden in een woestijn in Nevada en waar honderden anarchistische excentriekelingen op afkomen. Het levert aardige, en soms ook onbedoeld grappige beelden op van mensen die doen denken aan een soort combinatie van de hippies van de jaren zestig en de personages uit de ‘Mad Max’ films.

Met muziek, dans, ‘vreemde’ kleding en apparaten en veel lichamelijk contact wordt het bestaan gevierd, met als climax de verbranding van een gigantisch beeld van ‘The Man’. Een climax die leidt tot een soort verbroedering onder alle aanwezigen.

De focus op dit festival brengt iets meer lijn in de documentaire, maar ook hier geldt dat het gebrek aan enige uitleg en de excentriciteit van het onderwerp eerder afstand of een lach opwekken dan interesse. Daarmee blijft het gevoel hangen dat ‘Desert’ een gemiste kans is. Had Tissi iets meer moeite gedaan om de aandacht van de kijker vast te houden, dan was het van zichzelf interessante thema (de woestijn, als metafoor voor de zoektocht naar identiteit) er met deze personages veel beter uitgekomen.

Daniël Brandsema