Dial M for Murder (1954)
Regie: Alfred Hitchcock | 105 minuten | thriller, misdaad | Acteurs: Ray Milland, Grace Kelly, Robert Cummings, John Williams, Anthony Dawson, Leo Britt, Patrick Allen, George Leigh, George Alderson, Robin Hughes, Sanders Clark, Jack Cunningham, Robert Dobson, Guy Doleman, Bess Flowers, Sam Harris, Harols Miller, Martin Milner, Forbes Murray, Thayer Roberts
Begin jaren vijftig kreeg de filmwereld – en dan met name Hollywood – er een concurrent bij: de televisie. Om het publiek weer wat warm te laten lopen voor de cinema, werden er allerlei trucjes bedacht om de films er zo aantrekkelijk mogelijk uit te laten zien. Studiobonzen stonden erop dat alle films in breedbeeld werden opgenomen, dat er levendige kleuren werden gebruikt en dat er – waar mogelijk – gebruik zou worden gemaakt van de nieuwe 3D-techniek. De eisen werden de filmmakers praktisch door hun strot geduwd. Ook Alfred Hitchcock werkte niet van harte mee, maar koos ‘Dial M for Murder’ (1954) uit om met de technieken te experimenteren. Een groot voordeel van de 3D-techniek was dat het nu mogelijk was ergens een extreme close-up van te maken. Zonder die techniek was het bekendste shot van de film – een vinger die de ‘M’-toets van een telefoon draait – dan ook nooit mogelijk geweest.
In ‘Dial M for Murder’ draait het om voormalige proftennisser Tony Wendice (Ray Milland) en zijn steenrijke vrouw Margot (Grace Kelly). Hij heeft het helemaal met haar gehad. Op haar verzoek gaf hij het tennissen op zodat hij meer thuis zou zijn, maar zij papt intussen aan met de Amerikaanse misdaadauteur Mark Halliday (Robert Cummings). Tony weet al een jaar van de geheime affaire en heeft al van alles geprobeerd de twee uit elkaar te halen. Tevergeefs. Hij is nu de wanhoop nabij en verzint een plan voor de ‘perfecte moord’. Hij chanteert een voormalige studiegenoot met een dubieuze reputatie (Anthony Dawson) en krijgt hem zo ver dat hij instemt Margot te vermoorden. De zaak wordt zo opgezet dat het net lijkt alsof ze slachtoffer is geworden van een gewelddadige inbraak. Maar hoe zorgvuldig Tony het plan ook heeft uitgestippeld, het loopt allemaal net even anders. Margot overleeft de aanval en steekt haar belager uit noodweer neer. Aan Tony nu de taak om de doortastende inspecteur van politie Hubbard (John Williams) alsnog op het verkeerde spoor te brengen.
Het jaar 1954 was fantastisch voor Hitchcock. Behalve ‘Dial M for Murder’ maakte hij ook de veel succesvollere en hoger gewaardeerde film ‘Rear Window’. Beide films hebben met elkaar gemeen dat ze allebei gebaseerd zijn op een toneelstuk en dat dat duidelijk te zien is in het eindresultaat omdat vrijwel alle scènes zich in dezelfde ruimte afspelen. ‘Dial M for Murder’ was geschreven door Frederick Knott, die ook het scenario voor zijn rekening kwam. Het verhaal is in principe niet al te ingewikkeld, maar de vele plottwists maken het allemaal erg vermakelijk. Ideaal voor een thriller. Maar omdat het verhaal gebaseerd is op een toneelstuk, wordt er veel in gesproken. Erg veel zelfs, zeker aan het begin van de film (te vergelijken met ‘Rope’ uit 1948). Daar moet je als kijker wel even doorheen prikken. De suspense zit hem in deze film niet in wie de moord heeft gepleegd – dat is van meet af aan duidelijk – maar of Tony met zijn kwaadaardige plannen weg komt. De hand van Hitchcock is duidelijk te zien in het feit dat je meer sympathie voelt voor ‘slechterik’ Tony dan voor ‘slachtoffer’ Margot. In feite springt de sympathie van de kijker heen en weer tussen hen beide. Opnieuw een sterk staaltje manipulatie van Hitchcock.
Ray Milland is de belangrijkste troef van deze film. Millands grootste claim to fame was zijn fantastische hoofdrol in ‘The Lost Weekend’, van Billy Wilder. Een rol die hem in 1945 geheel terecht een Oscar opleverde. In ‘Dial M for Murder’ zet hij op indrukwekkende wijze de kwade genius Tony neer. Natuurlijk keur je het af wat hij doet, maar op een bepaalde manier kun je het je ook wel weer voorstellen. Hij heeft alles opzij gezet voor Margot, maar zij bedriegt hem al een jaar met een ander. Naar verluidt had ook Cary Grant wel oren naar de rol, maar hij was te duur voor de producers om in te huren. Achteraf is het misschien maar goed ook, want of hij de rol net zo goed zou hebben gespeeld als Milland valt nog te bezien. Grace Kelly, in de eerste van drie opeenvolgende Hitchcocks waar ze een hoofdrol in zou spelen, is erg mat. Natuurlijk is en blijft ze een beeldschone vrouw, maar haar acteren in ‘Dial M for Murder’ is houterig en vlak. Dat geldt eveneens voor Robert Cummings, die Hitchcock nog kende van de film ‘Saboteur’. Wie wel kleur geeft aan de film is John Williams (‘Sabrina’), die voortreffelijk de zeer Britse politie-inspecteur portretteert. Ook de met een ouderwetse boeventronie bedeelde Anthony Dawson (‘Dr. No’) staat zijn mannetje.
‘Dial M for Murder’ is niet de beste film die Hitchcock ooit heeft gemaakt en zelfs niet zijn beste van 1954 (dat was ‘Rear Window’). Ook Hitchcock zelf zag de film als tussendoortje, om nieuwe technieken uit te proberen. Desondanks is de film prima gelukt, al wordt er voor een thriller wel wat veel in gesproken (vooral in het eerste deel). ‘Dial M for Murder’ is in elk geval een stuk beter dan de remake ‘A Perfect Murder’ uit 1998, met Michael Douglas en Gwyneth Paltrow in de hoofdrollen. Dat is met name de verdienste van de uitstekende Ray Milland. En uiteraard Hitchcock zelf, een regisseur die vele jaren na dato nog altijd ongeëvenaard is.
Patricia Smagge
Waardering: 3.5