Die andere Heimat – Chronik einer Sehnsucht (2013)

Regie: Edgar Reitz | 230 minuten | drama, geschiedenis | Acteurs: Jan Dieter Schneider, Antonia Bill, Maximilian Scheidt, Marita Breuer, Rüdiger Kriese, Philine Lembeck, Mélanie Fouché, Eva Zeidler, Reinhard Paulus, Barbara Phillipp, Christoph Lusser, Rainer Kühn, Andreas Külzer, Julia Prochnow, Martin Haberscheidt, Dettmer Fischbeck, Kathy Becker, Annette Grings-Doffing, Astrid Roth, Klaus Meininger, Jan Peter Nowak, Johannes Große, Konstantin Buchholz, Martin Schleimer, Zoé Wolf, Werner Klockner, Jeroen Perceval, Jürgen Thelen

Wie had dat kunnen denken? Na 9 jaar afwezigheid keren we terug naar Schabbach, het boerendorpje in de Hunsrück dat de achtergrond vormde voor de televisieserie Heimat. Deze reeks schilderde in drie delen een beeld van de Duitse 20e eeuw, aan de hand van het wel en wee van de familie Simon. De eerste reeks (1984) omvatte de periode van 1919 tot begin jaren 80. De briljante tweede reeks (1992), waarin we zoon Hermann volgen tijdens zijn vormingsjaren in München, focust volledig op de jaren 60. Het minder sterke derde deel (2004) begint vlak na de val van de muur en loopt tot 2000.

‘Die andere Heimat’ is een verre prequel op het allereerste deel. Het jaar is 1842 en het is diepe armoe in Schabbach. De oogsten mislukken, de aristocratie deelt de lakens uit en ziekten als difterie en TBC maken meer en meer slachtoffers. In die situatie valt er voor de bewoners weinig te kiezen: doorbuffelen of emigreren naar Brazilië, het beloofde land van dit tijdperk. Of optie nummer drie: de held uithangen en je aansluiten bij het groeiend leger revolutionairen.

Ook de leden van de familie Simon staan voor deze keuze. Voor de dromerige jongste zoon Jakob is het duidelijk, hij wil naar Brazilië en leert alvast de plaatselijke indianentalen. Oudste zoon Gustav, een freelance militair, twijfelt nog. Enige dochter Lena heeft het lef gehad om met een katholiek te trouwen en is uit de familie verstoten. En dan zijn er nog zes jong gestorven broers en zusjes, om nog eens aan te geven hoe zwaar de tijden waren.

De eerste drie uur van dit drama, grotendeels in zwart/wit gefilmd, zijn van ouderwets Heimatniveau. Je kijkt je ogen uit in dat wonderlijke Schabbach, een soort openluchtmuseum waar oude ambachten worden bedreven en alles piept en kraakt en bonkt en klost. Je reist mee met een gezelschap zingende revolutionairen op een houtvlot, beleeft een opwindend oogstfeest en ontdekt een bijzonder middel tegen schurft. En dit alles in het bekende Heimatidioom, met zijn volstrekt eigen toon, taal en esthetiek. De beelden zijn vaak weids en wonderschoon, dialoog en acteren neigen licht naar toneel, de taal is een wonderlijk Duits.

Ook thematisch boeit deze Heimat. De ondertitel luidt ‘Kroniek van een verlangen’ maar dat is een aanduiding die je ook op alle vorige afleveringen kon plakken. Ook toen werden de leden van de familie Simon gedreven door een verlangen, meestal om te vluchten. Naar Amerika (deel 1), naar de wereld van de kunst en de liefde (deel 2), naar een thuis (deel 3). Maar nergens was die keuze zo onomkeerbaar als in deze vierde Heimat. Vertrekken naar het buitenland betekent rond 1840 dat je nooit meer terugkeert. Niet vertrekken betekent dat je je verlangens op een andere manier moet sublimeren. Maar hoe?

Helaas verliest de film het laatste uur aan kracht. Dramatische lijntjes moeten aan elkaar worden geknoopt, wat weinig opwindends oplevert. De kracht zat toch al niet in de persoonlijke drama’s maar meer in de achtergrond en omstandigheden van de karakters. Toch is ook deze Heimat een klasse apart, een must-see voor de liefhebbers van de reeks. Is dit je eerste kennismaking met de serie? Bofkont. Meer dan 50 uur superieur televisiedrama staan je nog te wachten.

Henny Wouters

Waardering: 4

Bioscooprelease: 23 januari 2014
DVD- en blu-ray-release: 29 april 2014