Die Frau des Polizisten (2013)
Regie: Philip Gröning | 172 minuten | drama | Acteurs: Alexandra Finder, David Zimmerschied, Pia Kleemann, Chiara Kleemann, Horst Rehberg, Katharina Susewind, Lars Rudolph, Fabian Stromberger
De liefde is ook in film een veel bezongen thematiek. Maar dat een relatie ook kan uitmonden in isolatie, misère en huiselijk geweld is een minder beproefd onderwerp. In 59 korte hoofdstukken wordt in ‘Die Frau des Polizisten’ op trage wijze het leven van een jonge Duits gezin geobserveerd. Aanvankelijk treft de toeschouwer een gelukkig huishouden. Vader Uwe (David Zimmerschied) is als politieagent de kostwinnaar. Moeder Christine is verantwoordelijk voor het huishouden en de verzorging van hun jonge dochter Clara.
Hun initiële geluk wordt op een treffende manier in beeld gebracht. De personages zijn vaak samen binnen één frame te zien. Daardoor ontstaat er een onmiskenbare vorm van synergie. Dat idee wordt versterkt in de seksscènes. Met extreme close-ups verstrengelen hun lichamen ineen. Er is geen onderscheid meer tussen man en vrouw. Maar langzaam vertoont de relatie scheurtjes en komen de eerste ergernissen. Ze raken in een zelfgekozen afzondering, alleen in een relatie. Twee eilandjes die bij elkaar blijven omwille van hun kind, niet meer in staat om op een minder kinderachtige manier met elkaar te communiceren. De eenwording is (op een niet seksuele manier) verschoven naar hun vroegwijze dochter. Het meisje is uiteindelijk de enige bindende factor, waardoor er geen ontsnapping mogelijk is. De afstand tussen de ouders zelf wordt groter en groter. Een familiedrama in wording.
Maar allemachtig, wat ligt het tempo laag. ‘Die Frau des Polizisten’ is slow cinema in optima forma. Shots worden ongewoon lang uitgesponnen. Het openingsshot van een kale tak telt bijvoorbeeld alleen al een krappe minuut. Het volgende shot vertoont een klein vogeltje te midden van een herfstig bos. Eind hoofdstuk. En dan zijn er nog een kleine drie uur en 58 hoofdstukken te gaan. Die hoofdstukken worden beëindigd en ingeleid met een lange fade die op zichzelf al richting de twintig seconden loopt. Bij elkaar is dat dus al bijna twintig minuten aan tussenbeeld waarin het verhaal, karakterontwikkeling en dramatiek tot stilstand komen. Bovendien heeft elk hoofdstuk gemiddeld niet meer dan twee camerastandpunten, waardoor verveling al snel op de loer ligt.
Ook andere stijlmiddelen dragen bij aan het gebrek aan snelheid. Het geluid is schaars. Dialogen zijn grotendeels afwezig, auto’s vrijwel stil en er is geen begeleidende soundtrack. Het is letterlijk en figuurlijk een verstilling. En niet zonder functie ook. Het holle geluid benadrukt dat de spelers in een claustrofobische cocon leven. Neem daarnaast ook de klassieke cinematografie. Veel extreme close-ups, subtiele belichting en een strakke maar slome cameravoering. Grote schaduwpartijen ontsproten uit het expressionistisch aandoende huis, dat als een doolhof het tumultueuze leven van het stel omsluit. Er is weinig actie of handeling. Zelfs het huiselijk geweld uit zich grotendeels in de blauwe plekken op het lichaam van Christine, haar offscreen toegedaan. De regisseur bepaalt wat de toeschouwer ziet, en vooral, wat die niet ziet. De buitenwereld bestaat niet voor de hoofdpersonages. Ze aanschouwen alles vanachter de ramen in hun huis of zijn buiten geïsoleerd van de menigte. Ze hebben alleen elkaar en hun kind. Een breuk zou dus vrij letterlijk het einde betekenen. Hun isolatie wordt versterkt door de scherptediepte. Er wordt steeds alleen scherpgesteld op de hoofdpersonages. De achtergrond verwordt tot een wazige blur en speelt een bijrol in dit verhaal. De camera is daarbij een inbrekende voyeur. Het gezin lijkt onzichtbaar voor de rest van de wereld. Alleen de toeschouwer kan, zonder de mogelijkheid tot ingrijpen, lijdzaam meekijken. Via enkele vervreemdende kinderliedjes interpelleren de personages ook rechtstreeks naar de toeschouwer toe. Als een roep om hulp die niet beantwoord kan worden. Erg toegankelijk is het allemaal niet.
Een volgend minpunt aan ‘Die Frau des Polizisten’ is dat door de sloomheid veel signalen over de mogelijke afloop al vroeg te zien zijn. Daarin spelen de props, en dan met name de afstand tussen de objecten, een belangrijke rol. De schok aan het eind verliest daardoor aan impact. Maar misschien is dat ook niet belangrijk. Het is de weg er naar toe die telt. Omdat een relatie niet van de ene op de andere dag verzuurt, legitimeert het de langzame opbouw. De film gaat daarin voornamelijk observerend te werk. De vraag rijst dan of de personages wel voldoende worden gepsychologiseerd. ‘Die Frau des Polizisten’ gaat meer uit van algemene verschillen tussen man en vrouw, dan van de individuele gemoedstoestand van het ouderlijk stel. Daarmee wil de film geen oordeel geven over de problematiek in het huis en blijft de oorzaak ongewis.
‘Die Frau des Polizisten’ is als een stilleven van drie uur een interessante film, maar de lengte en het tempo slaan net te veel door om echt een hele film lang boeiend te blijven. Dat wordt mede versterkt doordat de film geheel observerend te werk gaat. Het echte drama blijft daardoor achterwege. Het is een film die meer op het gevoel dan op de ratio wil inspelen, maar uiteindelijk op beide terreinen tekort schiet.
Wouter Los
Waardering: 2
Bioscooprelease: 12 juni 2014
DVD-release: 16 oktober 2014