Die middag (2023)

Regie: Nafiss Nia | 73 minuten | drama | Acteurs: Alin Wishka, Hoda Niku

Een spookachtig flatgebouw, ergens in Nederland. De Iraanse Roya (Hoda Niku) – met comfortabele reiskleding, rugtas en muts – belt aan bij nummer 243. Maar in plaats van Nassim, een meisje dat haar zou moeten ontvangen, is er een jongeman (Alin Wishka) in het appartement. Hij vertikt het om open te doen, zegt de broer van Nassim te zijn en niet te weten wanneer zijn zus thuiskomt (‘laat’). Waar ieder ander zou afdruipen, blijft Roya wachten op Nassim. Ze heeft geen keus, want ze is een uitgeprocedeerde asielzoeker op de vlucht. Terwijl hij orde op zaken stelt in het appartement en zij op de gang de tijd verdrijft met lezen, handwerken en mijmeren, raken ze via de deur aan de praat. Maar ontspannen wordt het niet, want zij krijgt verontrustende berichtjes, terwijl zijn opruimwoede steeds naargeestiger wordt. En al die tijd kan Roya niet naar binnen. Stukje bij beetje wordt het verleden van beiden verhelderd en waar de een nog op een betere toekomst hoopt, is de ander gedesillusioneerd. Of toch niet?

Bij het drama ‘Die middag’ (2023) zit je meteen bomvol vragen. Wat is Roya’s situatie precies? Waarom doet die jongen niet gewoon voor haar open? En wat doet hij toch allemaal in dat appartement? Mondjesmaat worden stukjes informatie weggegeven. De zorgvuldig weergegeven setting draagt bij aan het raadsel: een onpersoonlijk gebouw met kille, geometrische vormen en verlichting, die een eigen leven leidt. De geduldige kijker met oog voor detail zal het decor en de kalme informatievoorziening kunnen waarderen.

Regisseur Nafiss Nia is behalve filmmaker ook dichter, en dat merk je. Emoties worden op verschillende manieren mooi uitgedrukt. Bijvoorbeeld in de ontroerende close-ups van Roya, sterk geacteerd door Niku. Maar ook door de muziek van Farid Sheek, die prachtig weemoedig is en een duidelijke functie heeft binnen de film, omdat die Roya geestelijk terugvoert naar haar moederland. Emoties krijgen alle ruimte, want voor elke scène wordt de tijd genomen.

Wat minder poëtisch zijn sommige teksten, zeker als Roya en Nassims broer een ‘deurdialoog’ voeren over hulp aan asielzoekers. Wijsheden als ‘Je kan een steen niet tegen een berg op rollen’ en ‘Je mag van de kruimeltjes proeven, maar de taart, die krijg je nooit’ raken geen gevoelige snaar. Datzelfde geldt voor schrijftalige uitspraken als ‘De meeste asielzoekers worden hier beschouwd als gelukszoekers’.

Wel worden belangrijke vraagstukken opgeworpen: waarom zouden asielzoekers geen geluk mogen zoeken? Hoe behandelen we ze eigenlijk? Het is tegelijkertijd de vraag of de film blikverruimend werkt. Nassims broer verkondigt heel wat generaliseringen en simplificaties, die bestaande vooroordelen juist kunnen bevestigen of sommige kijkers defensief maken.

‘Die middag’ behandelt relevante thema’s rondom asielzoekers. Het boeiende verhaal ontvouwt zich rustig in een setting die met veel aandacht voor detail is weergegeven. De film is in muzikaal opzicht en qua camerawerk zeer poëtisch. Het is nog even afwachten of de film nieuwe perspectieven brengt of het eigen perspectief verrijkt. Maar daarvoor zijn ook wel meer dagdelen nodig dan een middag.

Ester Šorm

Waardering: 3

Speciale vertoning: Movies That Matter Festival 2023
Bioscooprelease: 18 mei 2023