Die Wand (2012)

Regie: Julian Pölsler | 108 minuten | drama, fantasie | Acteurs: Martina Gedeck, Wolfgang M. Bauer, Ulrike Beimpold, Julia Gschnitzer, Karlheinz Hackl, Hans-Michael Rehberg

Door de jaren heen zijn er heel wat spektakelfilms verschenen waarin één of meerdere personen beseffen dat zij als enige een natuurramp/buitenaardse invasie/nucleaire oorlog hebben overleefd. Verhalen als deze gaan meestal gepaard met veel special effects, actiescènes en een bombastische soundtrack. De Oostenrijkse regisseur Julian Pölsler slaat echter een heel andere weg in met zijn film ‘Die Wand’, waarin een vrouw (Martina Gedeck) tijdens een vakantie in de bergen op een ondoordringbare wand stuit, die zich daar van de één op andere dag gevestigd heeft. Deze koude en doorzichtige afscheiding sluit haar af van de rest van de wereld, die stil is komen te staan en dood lijkt. In de afgesloten ‘stolp’ waar de vrouw zich bevindt  gaan alle seizoenen echter gewoon door. Wat volgt is een Robinson Crusoë-achtige strijd met de elementen, waarin de vrouw wordt bijgestaan door hond Luchs, koe Bella, een stier en katten. Deze dieren zijn het enige gezelschap van de vrouw, en de zorg voor hen is de hoofdreden dat zij zich probeert staande te houden in de surrealistische situatie waarin zij terecht is gekomen.

‘Die Wand’ is een verfilming van het gelijknamige boek van de Oostenrijkse schrijfster Marlen Haushofer (1920-1970), dat in 1965 verscheen. Pölsler is de roman vrij trouw gebleven, en laat hoofdrolspeelster Gedeck het leeuwendeel van Haushofers tekst als voice-over inspreken. Jammer is dat Pölsler ervoor heeft gekozen een groot deel van zowel de interessante, alledaagse als filosofische overpeinzingen van de vrouw achter te houden. Hetzelfde geldt voor de informatie over het vroegere leven van de vrouw en de feministische inslag van het boek. Ook de sprankjes van humor en cynisme die Haushofer in haar roman liet doorschemeren zijn geschrapt. Dit maakt dat Pölslers protagonist aanzienlijk minder interessant en identificeerbaar is. Verstandiger was zijn keuze om de historische verwijzingen (naar de Tweede Wereldoorlog en het naoorlogse leven) uit de roman weg te laten ter behoeve van de tijdloosheid van het verhaal.

De cinematografie van ‘Die Wand’ is uitstekend. Vooral de scène waarin de vrouw voor het eerst met de wand in aanraking (of liever gezegd, botsing) komt is sterk; er is namelijk voor gekozen het bioscoopscherm als ‘de wand’ te laten fungeren. De filmmaker lijkt echter moeilijk te kunnen kiezen tussen woord en beeld. Het Oostenrijkse berglandschap, dat even mooi als dat het unheimisch is, en het natuurlijke acteerwerk van Gedeck zijn vaker niet dan wel gebaat bij de voorgelezen passages.

Waar de film in het begin fascineert, daar beginnen de herhaaldelijkheid van de gebeurtenissen en Gedecks monotone manier van voorlezen  halverwege te vervelen. 
De fotogenieke beelden en (filosofische) vragen die de film oproept – Besta je als mens niet alleen bij de gratie van anderen? Is de vrouw gevangen of juist vrij nu zij niet meer in het keurslijf van de maatschappij zit? En wat is deze mysterieuze wand nou eigenlijk? – maken echter dat deze sobere film het waard is om te zien.

Loes van Iperen

Waardering: 3

Bioscooprelease: 13 juni 2013
DVD-release: 3 oktober 2013