Die Welle (2008)

Regie: Dennis Gansel | 101 minuten | drama, geschiedenis | Acteurs: Jürgen Vogel, Frederick Lau, Max Riemelt, Jennifer Ulrich, Christiane Paul, Elyas M’Barek, Cristina do Rego, Jacob Matschenz, Maximilian Vollmar, Max Mauff, Ferdinand Schmidt-Modrow, Tim Oliver Schultz, Amelie Kiefer, Odine Johne, Fabian Preger

‘Die Welle’ is gebaseerd op een waar gebeurd experiment dat in 1967 door geschiedenisleraar Ron Jones in Palo Alto (Californië) in zijn klas gehouden werd. Dat was naar aanleiding van een vraag hoe het toch kon dat Hitler het voor elkaar had gekregen dat zoveel mensen hem blindelings volgden. Dat experiment had schokkende resultaten, waarover destijds de film ‘The Wave’ werd gemaakt. Van die film is nu de sublieme Duitse remake ‘Die Welle’ gemaakt door regisseur Dennis Gansel. In het Duits gesproken zijn de associaties nog sterker met fascisme en de geschiedenis van het Derde Rijk. De film is een indringende waarschuwing over hoe fascisme nog altijd makkelijk een voedingsbodem vindt.

De film opent met beelden van de charismatische leraar Rainer Wegner (sterke rol van Jürgen Vogel). Hij is jong, modern, luistert naar punk rock, is binnen het lerarenkorps een beetje een buitenbeentje en is populair onder zijn leerlingen. Hij wil een projectweek doen met als onderwerp Democratie. Dat wordt echter gegund aan een andere docent. In arren moede begint hij dan maar met een ander onderwerp: Autocratie. Dit onderwerp spreekt zijn leerlingen aanvankelijk nauwelijks aan. Om hen er meer bij te betrekken begint hij de projectweek met een experiment dat uiteindelijk volledig uit de hand gaat lopen. Rainer weet op geraffineerde wijze de werking van het autocratische systeem uit te leggen en – geleidelijk – in zijn klas in te voeren. Het ‘spel’ is begonnen, de leider voert de troepen aan en de leerlingen raken er steeds dieper bij betrokken. Op subtiele wijze weet Rainer leerlingen te manipuleren en van de losse individuen een groep te maken die in het kader van zijn experiment steeds verder afglijdt richting fascistische tendensen.

De groep wordt steeds meer enthousiast en gaat steeds drastischer te werk. Er worden afspraken gemaakt over een nieuwe groet, een soort uniform en het elkaar steunen tegen de andersdenkenden. Leerlingen met een afwijkende mening worden buitengesloten of soms hardhandig gecorrigeerd. Het scenario heeft hier een verwijzing naar Sophie Scholl. De leerlingen/volgelingen van die Welle veranderen steeds meer en worden steeds agressiever in hun optreden naar buiten. Nieuwe leerlingen voelen zich aangetrokken en sluiten zich aan vanuit andere klassen. Aanvankelijk is dit amusant om gade te slaan, maar naarmate de studieweek vordert wordt het steeds angstaanjagender. Binnen het lerarenkorps klinken protesten en zijn echtgenote, die tevens docente is op dezelfde school, waarschuwt hem. Rainer is er echter van overtuigd de groepsdynamiek in de hand te hebben en de processen aan te kunnen sturen.

De zaken worden steeds moeilijker onder controle te houden, de gebeurtenissen nemen hun loop…. ‘Die Welle’ is een uiterst krachtige film met een effectieve boodschap en is perfect inzetbaar voor educatieve projecten op scholen. Het scenario is uiterst geloofwaardig. De karakters zijn goed uitgediept, getoond wordt hoe geraffineerd mensen kunnen worden gemanipuleerd en hoe verzet kan worden gebroken. Over de gehele linie zijn de acteerprestaties bijzonder overtuigend met uitblinkende rollen voor Jürgen Vogel als Rainer en Frederick Lau als Tim. De spanning van het verhaal wordt tot het einde vastgehouden en de afloop is onverwacht en onvoorspelbaar. De slotscènes hebben grote beeldingskracht. Magistraal en een absolute must see!

Rob Veerman

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 27 november 2008