Died Young, Stayed Pretty (2008)

Regie Eileen Yaghoobian | 95 minuten | documentaire | Met: Amos Brothers, Art Chantry, Brian Chippendale, Clayton Hayes, Tom Hazelmyer, Rob Jones, Print Mafia, Bryce Mccloud, Jay Ryan

‘A spider web is a remarkable thing, but a spider makes a spider web because that’s what a spider knows how to do. Is he an artist, I don’t know. I mean, I just make what I make because that’s what I know how to do.’ De documentaire ‘Died Young, Stayed Pretty’ opent zo ongeveer met deze quote, en weet daarmee goed te verwoorden wat de heersende opvatting is in de cultuur van het onderwerp. Het bedenken en ontwerpen van posters is een vak, dat toevallig ook als een kunst gezien kan worden.

Een medium ook, dat dankzij het segment waarin het actief is (de underground cultuur) met vrijwel alle denkbare opvattingen en uitingen weg kan komen. Je moet hier dan ook niet denken aan die poster die je uit je favoriete magazine gehaald hebt, of dat bandje dat je boven je bed hebt hangen. Het gaat hier om de kunstwerken die in clubs en kroegen hangen, waarin een grote diversiteit aan invloeden ten grondslag ligt en waarin niets heilig, gecensureerd of vrij van spot is. Populaire cultuur, politiek, muziek, film, seks en de consumentencultuur in Amerika, om er maar een paar te noemen. Het soort poster dat hieruit voortkomt, moet wel een plaats krijgen in de ‘underground’; in het hedendaagse Amerika zouden diverse ontwerpen om hun controversiële beelden en uitingen aan een willekeur van klachten en rechtszaken onderhevig zijn. Vanuit verschillende werkplekken en ateliers vertellen de eigenzinnige artiesten wat hun bewogen heeft een bepaalde poster te maken, en hoe het uiteindelijke ontwerp tot stand is gekomen. Vaak is dat op basis van een bepaalde opvatting, zoals een aanklacht tegen politieke figuren of historische situaties, of een ode aan bekende iconen zoals Kurt Cobain, James Dean en Jim Morrison. Sterren die veel te vroeg overleden zijn, en daardoor voor altijd jong zullen blijven.

‘Died Young, Stayed Pretty’ is op zich een interessante documentaire over de underground postercultuur in de Verenigde Staten en Canada. Interessant, als je meer wilt weten over de creatieve artiesten achter de spraakmakende – want ongecensureerde – kunstvorm die vooral in clubs en kroegen terug te vinden is. Of als je erachter wilt komen wat de ideeën achter sommige van deze bekende en vooral minder bekende uitingen zijn, en wil ontdekken wat er zowel in idee als in uitvoering achter de posters zit. Voor een mainstream publiek is de docu echter niet geschikt. Niet alleen is de kunstvorm vrij specialistisch en voor een relatief smalle doelgroep bedoeld, ook de artiesten erachter zullen niet iedereen aanspreken. Hun artistieke levensstijl, milieu en woordkeuze maken de documentaire haast net zo underground als de postercultuur die erin beschreven wordt, en is daarmee alleen aantrekkelijk voor fans en liefhebbers.

Robert Nijman