Diplomatie (2014)

Regie: Volker Schlöndorff | 84 minuten | drama | Acteurs: André Dussollier, Niels Arestrup, Burghart Klaußner, Robert Stadlober, Charlie Nelson, Jean-Marc Roulot, Stefan Wilkening, Thomas Arnold, Lucas Prisor, Attila Borlan, Marie Dompnier, Claudine Acs, Dominique Engelhardt, Johannes Klaußner

Het had niet veel gescheeld of Parijs had hetzelfde lot ondergaan als Warschau, Berlijn en Rotterdam. In augustus 1944 – toen duidelijk werd dat de nazi’s verplicht zouden worden de Franse hoofdstad uit handen te geven – gaf Hitler het bevel de stad met de grond gelijk te maken. Zijn trouwe dienaar Dietrich von Choltitz, indertijd opperbevelhebber in Parijs, had vervolgens onder alle monumenten, bruggen en prominente gebouwen explosieven laten plaatsen. De geschiedenis leert ons dat het vernietigingsbevel uiteindelijk toch uitbleef en Parijs niet veel later bevrijd kon worden. Von Choltitz gaf zichzelf, zijn leger en de stad na felle gevechten over op 25 augustus 1944. Wat hem precies van gedachten deed veranderen, is nooit duidelijk geworden en biedt volop ruimte voor speculatie. Cyril Gely schreef er het toneelstuk ‘Diplomatie’ over, waarin het schetst hoe een mysterieuze Zweedse diplomaat in de nacht van 24 op 25 augustus 1944 inspeelt op Von Choltitz. Dat toneelstuk is nu door Volker Schlöndorff verfilmd.

Schlöndorff kende zijn hoogtijdagen in de jaren zeventig, met de boekverfilmingen ‘Die verlorene Ehre der Katharina Blum’ (1975) en ‘Die Blechtrommel’ (1979) als bekendste titels. In 1985 verfilmde hij Arthur Millers ‘Death of a Salesman’, met Dustin Hoffman en John Malkovich in de hoofdrollen. De films die hij sinds die tijd maakte, bleven wat onder de radar. Met ‘Diplomatie’ (2014) heeft de Duitse filmmaker zichzelf echter weer aardig op de kaart gezet. Dit verfilmde toneelstuk biedt een mooi verbaal steekspel tussen de door Niels Arestrup (‘Un prophète’, 2009) gespeelde Von Choltitz en de geheimzinnige diplomaat Raoul Nordling (André Dussolier; onder meer bekend van ‘Le fabuleux destin d’Amélie Poulain’ uit 2001). Overigens heeft ook Nordling echt bestaan, maar in hoeverre hij daadwerkelijk betrokken is geweest bij het redden van de stad Parijs, is niet bekend.

Een verfilmd toneelstuk biedt volop ruimte voor acteurs om zich van hun beste kant te laten zien. Arestrup en Dussolier zijn dan ook de belangrijkste redenen om deze film te gaan bekijken. De plichtsgetrouwe Von Choltitz lijkt lange tijd zeker van zijn zaak en Nordling moet alles uit de kast halen – hij speelt op het moreel, het intellect en de emotie van de Duitse opperbevelhebber – om hem over de streep te trekken om Parijs te redden. Die Nordling blijft overigens maar een enigmatisch figuur; hoort hij bij het verzet; wat zijn zijn persoonlijke beweegredenen om Parijs te redden? Schlöndorff houdt het erop dat het de magie van de stad zelf is (Parijs is niet voor niets de derde hoofdrolspeler in het geheel) die niet verloren mag gaan. Nordling heeft er mooie verhalen over, onder meer over Hotel Meurisse waar de nachtelijke confrontatie tussen de heren zich afspeelt. Veel meer dan die hotelsuite zien we niet, behalve dan aan het begin als Schlöndorff ons documentairebeelden laat zien van het verwoeste Warschau; is dat wat Parijs ook te wachten staat?

Omdat iedereen die een beetje heeft opgelet in de geschiedenislessen weet dat de Franse hoofdstad niet werd platgebombardeerd, is de afloop niet heel spannend. Des te knapper is het van de beide hoofdrolspelers dat ze ons toch mee weten te krijgen in hun verbale steekspel. Wat ook verfrissend is, is dat de held in het verhaal niet per se een schoon blazoen heeft: hij liegt, bedriegt, slijmt en bluft erop los om zijn gesprekspartner over de streep te trekken, in het kader van ‘het doel heiligt alle middelen’. Het zet diplomatie als politiek machtsmiddel in een ander daglicht.

Patricia Smagge

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 24 april 2014
DVD-release: 9 juli 2014