Donkeyote (2017)

Regie: Chico Pereira | 85 minuten | documentaire, familie, western | Met: Paca Molera Pereira, Mamen Gómez Heredia, Manuel Molera Aparicio

Cervantes schreef al aan het begin van de zeventiende eeuw zijn klassieke roman ‘De vernuftige edelman Don Quichot van La Mancha’, een van de oudste geschreven romans in een moderne Europese taal, die verhaalt over de komische reisavonturen van een oude edelman die meent dat hij een dolende ridder is. Deze Don Quichot is een idealist, een dwaze held die zich met zijn goede bedoelingen maar onpraktische daden min of meer belachelijk maakt. Tijdens zijn trektocht wordt hij vergezeld door zijn dienaar Sancho Panza, een eenvoudige boer die ondanks zijn analfabetisme slim genoeg is om te beseffen dat zijn meester niet goed wijs is. Desondanks volgt hij hem trouw, in de hoop op een vette beloning wanneer ze hun eindbestemming bereikt hebben. Beide personages staan symbool voor de droom versus de werkelijkheid. Steeds weer botsen de wanen van Don Quichot op de feiten van Sancho Panza; de geest wil wel, maar het lichaam kan niet; het verstand heeft mooie ideeën, maar de natuur laat zich niet foppen. De feiten lijken het altijd te winnen.

De 73-jarige Manolo is een eigentijdse Don Quichot. De bejaarde Spanjaard – een oom van filmmaker Chico Pereira – slijt zijn dagen wandelend door het schitterende Andalusische landschap, vergezeld door zijn trouwe metgezellen: herdershond Zafrana en ezeltje Gorrión. Zijn uiteindelijke doel is om de Trail of Tears te lopen in de Verenigde Staten. Deze route liepen de Cherokee-indianen in 1838, toen ze van het oosten naar het westen werden gedreven. De tocht kostte naar schatting vierduizend Cherokee het leven. Manolo wil deze route heel graag wandelen, maar dan wel met Zafrana en Gorrión. En dat blijkt logistiek een haast onneembare vesting. Op verschillende manieren worden Manolo’s plannen gedwarsboomd door de bureaucratie en de betutteling van de moderne tijd. De medewerker van het reisbureau, bij wie Manolo inlichtingen wil inwinnen, lacht hem nog net niet vierkant uit, zijn huisarts is bezorgd om zijn fysieke gezondheid en eist dat hij op zijn minst een gps-tracker bij zich draagt tijdens zijn trektochten en de dierenarts valt erover dat Gorrión niet gechipt is. Sommige moderniteiten heeft Manolo in zijn leven toegelaten – zo’n mobiele telefoon kan best handig zijn onderweg, en in het kader van crowdfunding is hij best bereid een YouTube-filmpje op te nemen, als hem dat geld zou kunnen opleveren waarmee hij het verschepen van zijn geliefde ezeltje kan financieren – maar verder heeft de oude man nergens behoefte aan.

Pereira filmde zijn documentaire ‘Donkeyote’ (2017) als een roadmovie in de dorre droogte van het zuidelijkste deel van Spanje. Een centrale rol is weggelegd voor het ezeltje Gorrión, vanuit wiens oogpunt we soms letterlijk de wereld inkijken. Want waar Manolo gezien kan worden als een hedendaagse versie van Don Quichote, staat Gorrión symbool voor Sancho Panza. Gedwee volgt hij zijn baasje, maar dom is dit beestje niet. Koppig zeker wel, dat zien we wanneer hij weigert een brug over te steken, terwijl Manolo zich in allerlei bochten wringt om het dier zo ver te krijgen de overstap te wagen. Ontwapenend zijn de momenten wanneer mens en dier hun affectie voor elkaar tonen; Manolo die liefkozende woorden roept (‘Goed zo, mooie jongen’), Gorrión die zijn baasje ‘kopjes geeft’. Dan heeft de hond Zafrana het toch wat zwaarder, hoewel ook zij – als waker – onmisbaar is voor Manolo. En we zien hier nog maar eens: dieren oordelen niet, ze lachen je niet uit, ze blijven je trouw en steunen je door dik en dun. Ze geven onvoorwaardelijke liefde, nou, kom daar bij mensen maar eens om. Ondanks alle hoon en afwijzing blijft Manolo doorzetten en vasthouden aan zijn droom. Als zijn leven inderdaad gespiegeld kan worden aan dat van Don Quichot, dan komt er een dag dat iedereen ‘gewoon’ met hem meespeelt. Dat we allemaal, net als hij, dromers worden met lust voor het leven, die niets anders nodig hebben dan een doel in ons leven en een trouwe, zwijgzame metgezel.

Patricia Smagge

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 29 juni 2017
VOD-release: 13 december 2017
DVD-release: 13 december 2017