Doomwatch (1972)

Regie: Peter Sasdy | 92 minuten | horror, mysterie, science fiction | Acteurs: Ian Bannen, Judy Geeson, John Paul, Simon Oates, Jean Trend, Joby Blanshard, George Sanders, Percy Herbert, Shelagh Fraser, Geoffrey Keen, Joseph O’Connor, Norman Bird, Constance Chapman, Michael Brennan, James Cosmo, Cyril Cross, Geoff L’Cise, George Woordbridge, Jerome Willis, Jeremy Child, Brian Anthony, Rita Davies, Walter Turner, Paddy Ryan, Reg Lever

‘Doomwatch’… een wellicht weinig opwekkende titel die bij voorbaat al een belofte voor het nodige onheil inhoudt. En de vermoedens worden al snel bewaarheid wanneer we in de duisternis een stel zich haastig en angstig gedragende dorpelingen een meisje zien begraven. Direct daarna komt Dr. Del Shaw van de milieu-onderzoeksgroep Doomwatch in beeld die vanwege een onderzoek naar milieuvervuiling op het eiland terechtkomt. Hij maakt daar al snel kennis met de achterdocht van de dorpsbewoners. Dit vertaalt zich in een houding van schuwheid, schichtige blikken vanachter de ramen en onwil om de dokter te woord te staan. Er is dus meer gaande dan alleen het besloten karakter van de gemeenschap op het eiland en de traditiegetrouwe schuwheid ten opzichte van buitenstaanders. De houding van de dorpsbewoners slaat door naar regelrechte verbale en fysieke agressie van zowel mens als dier ten opzichte van Shaw. Het wordt duidelijk dat het dorp wat te verbergen heeft en dat de dorpelingen er alles aan doen om dit niet prijs te geven.

Regisseur Peter Sasdy slaagt in zijn opzet door met zijn aanpak, gedurende het eerste deel van de film althans, om een genoeg geslaagde sfeer van mysterie met horrorgeörienteerde trekjes te scheppen om dit als een geslaagd mysterie/horrorverhaal te bestempelen.

Wat afbreuk doet aan de vormgeving van het tweede deel van dit verhaal is dat wanneer Shaw vordert met zijn naspeuringen rond het eiland en er de nodige vermoedens worden uitgesproken aangaande de vervuiling die er plaatsvindt het voor een beetje ervaren kijker of goed verstaander vrij doorzichtig en ook enigszins voorspelbaar wordt. Diverse dorpelingen vertonen toch wat licht opmerkelijke uiterlijke trekjes en diverse van hen komen om steeds duidelijker wordende redenen sinds tijden hun huis niet meer uit. Interessant blijft het verder wel, ook aangaande de boodschap die er wordt uitgedragen en de verdere zich binnen de gesloten dorpsgemeenschap afspelende ontwikkelingen, maar al te veel verrassingen heeft het dan ook weer niet te bieden. Ook wordt het een en ander aangaande Shaws onderzoek en de instanties in wiens opdracht hij handelt wat lang uitgesponnen ten opzichte van het moment dat we de oorzaak en het vervolg van de diverse gebeurtenissen voor onszelf zo ongeveer verder wel kunnen invullen.

Er is verder weinig tot geen bloedvergieten in ‘Doomwatch’ aanwezig. De scènes waarin er van agressie en geweld sprake is zijn vrij kort en worden voor een groot deel gesuggereerd of maar deels in beeld gebracht. Opvallend is dat met name de dokter ongeschonden uit deze en gene hardhandige confrontatie tevoorschijn komt. Niet dat deze productie anders nodig heeft. Gezien de uiteindelijk vreedzame maar door de omstandigheden verstoorde aard van de dorpelingen zou het ook eerder onnodig en ongepast overkomen. Een duistere en mysterieuze sfeer staat in ‘Doomwatch’ voorop en dat komt gedurende het grootste deel van de film ook op gepaste wijze tot stand. Ook door het verhaal zich op een juiste locatie af te laten spelen: op een eiland voor de kust met beperkt contact met het vasteland. Niet doordat, in tegenstelling tot tal van horrorfilms contact met de buitenaf niet mogelijk is, maar doordat door de afgelegenheid in combinatie met het besloten karakter en de religieuze opvattingen van de dorpelingen het onheil in het dorp des te langer geloofwaardig kan voortbestaan.

Verdienstelijk acteerwerk verder. Allereerst van Ian Bannen als de gedreven en om de dorpelingen oprecht bezorgde Dr. Shaw. Ook van Judy Geeson als de hem terzijde staande dorpslerares Victoria, al is de onwetendheid van haar personage aangaande wat er op het eiland loos is wat vergezocht. Verder verdienstelijk werk van acteerveteranen George Sanders en Jon Paul als de op het vasteland werkzame en Dr. Shaw bij zijn werk ondersteunende personages. Ook van de overige castleden keurig werk wanneer ze de dorpelingen in hun schaamte, onwil, argwaan en agressie keurig overtuigend gestalte weten te geven. Het maakt ‘Doomwatch’ tot een aardig mysterie/horrorverhaal, door wat minpunten niet een van de beste in zijn soort maar wel een die overwegend verdienstelijk vormgegeven is en de aandacht ook zonder al teveel moeite vast weet te houden.

Frans Buitendijk