Duma (2005)

Regie: Carroll Ballard | 100 minuten | drama, familie, avontuur | Acteurs: Alex Michaeletos, Campbell Scott, Mary Makhatho, Nthabiseng Kenoshi, Hope Davis, Eamonn Walker, Jennifer Steyn, Nicky Rebello, Garth Renecle, Andre Stolz, Charlotte Savage, Ronald Shange, Nadia Kretschmer, John Whiteley, Clive Scott, Catriona Andrew, Errol Ballentine, Michele Levin, Sam Ngakane, Adelaide Shabalala, Thokozani Ndaba, Wright Ngubane, Bernard Msimang, Ivy Nkutha    

De film opent met fraaie beelden van de Afrikaanse natuur en laat zien hoe een cheetawelp wees wordt wanneer zijn moeder ten prooi valt aan een troep leeuwen. De twaalfjarige jongen Xan en zijn vader vinden het jonge dier langs de kant van de weg en besluiten om hem mee naar huis te nemen en op te voeden. Als de vader van Xan plotseling komt te overlijden, besluit zijn moeder om hun grote boerderij te verlaten en naar de grote stad te verkassen. De inmiddels volgroeide cheeta kan uiteraard niet aarden in een kleine stadswoning en besluit al snel de benen te nemen. Xan beseft al vrij snel dat hij het dier terug moet brengen naar de natuur om het te redden van een leven in gevangenschap.

Zo op het eerste oog lijkt de plot van deze film te duiden op een doorsnee familiefilm waarvan er zo dertien in een dozijn gaan. ‘Duma’ is echter een film die op veel punten boven het standaardgemiddelde uitsteekt. Allereerst is de dierlijke hoofdrolspeler in dit verhaal nu eens geen standaard huisdier als een hond of kat, maar een jachtluipaard, het snelste landzoogdier ter wereld dat in volle sprint de snelheidslimiet van 100 km per uur kan overschrijden.

Voor deze film zijn alleen echte jachtluipaarden (geen CGI) gebruikt. Dit levert bij tijd en wijle schitterende beelden op van deze magistrale katachtigen in volle sprint of rollebollend met soortgenoten in het hoge gras. Het zijn echter niet alleen de jachtluipaarden die van deze prent iets bijzonders maken. De film draagt namelijk ook een fraaie boodschap uit en gaat in op thema’s als vriendschap (zowel tussen mens en dier als tussen mensen onderling), het belang van familie en innerlijke kracht. Het antwoord dat Xan geeft op de vraag van zijn medereiziger Ripkuna waarom hij Duma niet gewoon voor een flinke smak geld aan een dierentuin of een particuliere koper verkoopt, is wat dat betreft veelzeggend: “You don’t sell a friend.” Zonder meer een baken van licht in deze soms duistere dagen waarin universele menselijke waarden en de schatten van de aarde massaal in de uitverkoop worden gegooid ten behoeve van materieel gewin.

Ook het verhaal van Ripkuna, dat sterk stoelt op de thematiek van de verloren zoon, ademt deze boodschap. Het mooie verhaal en de kwalitatief uitstekende animal action worden ondersteund door fraaie, tijdloze beelden die een goede indruk geven van het diverse en rijk geschakeerde landschap van zuidelijk Afrika (de film bevat opnames uit Zuid-Afrika, Namibië en Botswana). Desolate woestijnlandschappen, zoutpannen, typisch Afrikaanse savannelandschappen en moerasdelta’s passeren de revue. Een aardige soundtrack, die vooral bestaat uit authentieke Afrikaanse muziek, zorgt voor het laatste toefje slagroom op de taart.

Natuurlijk kan de kritische kijker ook wel een paar minpunten ontwaren. Het verhaal is enigszins geromantiseerd, een aspect dat bijvoorbeeld tot uiting komt in de terugkeer van de cheeta Duma naar het wild. Deze aanpassing verloopt wel erg snel. De film bevat nog enkele onwaarschijnlijkheden, maar het wordt nergens storend en een zekere verhaaltechnische romantisering is vrijwel onontkoombaar als je een goede familiefilm met dito boodschap tracht te maken. Een mooie film voor eenieder die iets met dieren en natuur heeft.

Frank Heinen

Waardering: 4

Bioscooprelease: 4 augustus 2005