Early Man (2018)
Regie: Nick Park | 89 minuten | animatie, avontuur | Nederlandse stemmencast: Arjen Lubach, Koen Kardashian (Koen Pieter van Dijk), Nicolette Kluijver | Originele stemmencast: Tom Hiddleston, Maisie Williams, Eddie Redmayne, Timothy Spall, Miriam Margolyes, Richard Ayoade, Mark Williams, Rob Brydon, Kayvan Novak, Johnny Vegas, Selina Griffiths, Simon Greenall, Gina Yashere, Luke Walton, Kevin Matadeen
Hoewel het Peter Lord en David Sproxton waren die begin jaren zeventig Aardman Animations oprichtten, wordt de Britse filmstudio die gespecialiseerd is in klei-animatie toch vooral gelinkt aan het creatieve brein Nick Park. Hij is de man van de ideeën. In 1985, toen hij zich aansloot bij Aardman, liep hij al rond met plannen voor de personages Wallace & Gromit, maar kon deze niet op eigen kracht verwezenlijken. Na een aantal korte films, kwam met de oprichting van Aardman Features in de late jaren negentig ruimte voor speelfilms. De eerste, ‘Chicken Run’ (2000) en opvolger ‘Wallace & Gromit: The Curse of the Were-Rabbit’ (2005), beide in samenwerking met DreamWorks, werden daverende successen. Opvolger ‘Flushed Away’ (2006), de duurste film van Aardman en de eerste die volledig met CGI gemaakt werd in plaats van met de stop-motiontechnieken waar de studio befaamd om is, deed het beduidend minder aan de box office en veroorzaakte een breuk tussen Aardman en DreamWorks. Na ‘Arthur Christmas’ (2011) en ‘The Pirates! The Misfits’ (2012) in samenwerking met Sony Pictures, probeert Aardman het nu met het Franse StudioCanal. ‘Early Man’ (2018) is na ‘Shaun The Sheep’ uit 2015 de tweede film die daaruit voortkomt. Park strikte onder anderen Oscarwinnaar Eddie Redmayne (‘The Theory of Everything’, 2014) en Tom Hiddleston voor de stemmencast. Redmayne – die door Park gecast werd op basis van zijn rol in het obscure ‘Black Death’ (2010), waarin ook ‘onze’ Carice van Houten speelde – wilde dolgraag werken met Aardman, zo verklaarde hij in een interview ter promotie van de film. “Het maakte me eigenlijk niet eens uit waar de film over zou gaan. Voor Aardman sta ik er! Gelukkig maar dat het script me ook nog eens aan het lachen maakte. En veel ook!”
‘Early Man’ gaat van start met een vrolijke proloog, die zich volgens de toelichting afspeelt in Manchester, rond lunchtijd (in de Nederlandse versie is Rotterdam de plaats van handeling) die ons laat zien hoe mensachtigen en dinosauriërs gezamenlijk de inslag van een meteoor aanwenden om de voorloper van het aloude voetbalspel uit te vinden (dat oermensen en dino’s nooit tegelijkertijd op aarde waren, scharen we maar onder de artistieke vrijheid van Park). Vervolgens maken we een sprong van enkele millennia vooruit in de tijd. Een oermensenstam die is voortgekomen uit die allereerste mensachtigen, leeft in een weelderige vallei (in de krater die ontstond na de inslag van de meteoor), waar ze hun dagen voornamelijk slijt met op konijnen jagen. De jonge Dug (Eddie Redmayne) heeft echter grotere ambities; waarom jagen ze niet op mammoeten? Voor het stamhoofd Bobnar (Timothy Spall) daar antwoord op kan geven, wordt de rust in de vallei opgeschrikt door de komst van een met brons behangen groep strijders onder leiding van de onuitstaanbare Lord Nooth (Tom Hiddleston, met een aan de legendarische tv-serie “Allo’, Allo'” refererend Frans accent). Op bevel van Queen Oofeefa (Miriam Margolyes) komt hij het gebied, dat rijk is aan erts, opeisen en de oermensen uit het stenen tijdperk verjagen naar een braakliggend stuk grond verderop, waar ze in de mijnen moeten werken. De vallei wordt omgetoverd in een stad waar brons de boventoon voert en waar de belangrijkste vorm van vermaak de voetbalwedstrijden in gladiatorenarena’s zijn. In een uiterste poging om zijn vallei te redden, daagt Dug Lord Nooth uit tot een alles beslissend potje voetbal. Er is alleen één probleem: de oermensen mogen dan wel afstammen van de uitvinders van het voetbal, maar bakken er zelf niks van. Dankzij de hulp van bronstijdmeisje Goona (Maisie Williams) durven Dug en de zijnen uiteindelijk toch de strijd met het door Lord Nooth gesteunde sterrenteam Real Bronzio ook te gaan.
Stop-motion animatie is bijna net zo oud als het filmen zelf en heeft een nostalgische uitstraling. In een prehistorische setting als deze gedijt deze techniek natuurlijk geweldig, zeker als het Nick Park is die de regie voert. Deze techniek is een ware ‘labour of love’, want het kost enorm veel tijd om de scènes te draaien. Alleen daarom al nemen we onze pet af voor Park, die zo’n tien jaar aan deze film gewerkt heeft. Het is jammer dat ‘Early Man’ de verwachtingen dan net niet helemaal waarmaken. Waar bijvoorbeeld ‘Chicken Run’ en ‘Wallace & Gromit: The Curse of the Were-Rabbit’ uitblonken in originaliteit, volgt ‘Early Man’ voornamelijk platgetreden paden. De underdog die de arrogante favoriet uitdaagt, het is een thema dat we in talrijke (sport)films voorbij hebben zien komen. Met een beetje fantasie kun je er ook een allegorie naar de Brexit uithalen (waarom zou Lord Nooth anders dat accent hebben?), of zelfs een ecologische boodschap rond het zuinig zijn met onze natuurlijke energiebronnen. Maar de meeste (jonge) kijkers willen toch vooral een aaneenschakeling van visuele grappen zien, en die krijgen ze, al zijn de beeldgrappen wel behoorlijk voorspelbaar en belegen. Een film als deze moet het hebben van zijn woordgrappen om ook een volwassen publiek aan te spreken, zoals Aardman met veel van zijn eerdere werk ook deed. ‘Early Man’ ademt iets oer-Brits uit, met humor die het beste tot zijn recht komt in zijn oorspronkelijke versie, met de originele stemmencast vol geweldige Britse acteurs en komieken als Rob Brydon, Richard Ayoade, Mark Williams en Johnny Vegas. In de Nederlandse vertaling is die typisch Britse humor compleet weggepoetst, en daarmee een groot deel van de charme van de film. Bekijk dus als het even kan de originele versie, die krijgt van ons zeker een halve ster meer!
Patricia Smagge
Waardering: 3
Bioscooprelease: 7 februari 2018
DVD- en blu-ray-release: 13 juni 2018