Eastern Promises (2007)

Regie: David Cronenberg | 100 minuten | drama, thriller, misdaad | Acteurs: Viggo Mortensen, Naomi Watts, Vincent Cassel, Armin Mueller-Stahl, Sinéad Cusack, Helen Donald Sumpter, Josef Altin, Mina E. Mina, Aleksandar Mikic, Sarah-Jeanne Labrosse, Lalita Ahmed, Badi Uzzaman, Dona Croll, Raza Jaffrey, Jerzy Skolimowski, Shannon-Fleur Roux, Lillibet Langley, Mia Soteriou, Radoslaw Kaim, Rhodri Wyn Miles, Tereza Srbova, Elisa Lasowski, Cristina Catalina, Alice Henley, Faton Gerbeshi, David Papava, Tamer Hassan, Gergo Danka, Michael Sarne, Boris Isarov, Yuri Klimov, Andrzej Borkowski, Olegar Fedoro, Tatiana Maslany

Alleen het excessieve geweld verraadt tegenwoordig nog hoe David Cronenberg zijn carrière begon. Zijn dagen van absurdistische low-budget horror zijn voorgoed voorbij. Zijn fascinatie met de relatie tussen man en machine werd in 1999 met ‘eXistenZ’ uitstekend ter ruste gelegd. De Cronenberg van nu is geïnteresseerd in unieke karakters, zoals we die zagen in ‘Spider’ en ‘A History of Violence’. In ‘Eastern Promises’ zien we de verborgen wereld van de Russische mensenhandel in Londen door de ogen van een buitenstaander en een insider.

De buitenstaander is Anna (Naomi Watts), een vroedvrouw in het lokale ziekenhuis. Ze is idealistisch, ongetrouwd en torst het trauma van een doodgeboren baby met zich mee. De insider is ijzervreter Nikolai (Viggo Mortensen), soldaat bij het Russische misdaadsyndicaat Vory V Zakone. Als chauffeur van leiderszoon Kirill (Vincent Cassel), knapt Nikolai vooral de vieze klusjes op: een bevroren lijk ontdooit hij eerst met een föhn, om vervolgens het lijk te ontdoen van vingertoppen en gebit, want dat is belangrijk, zo leren wij vroeg in de film.

Beide werelden worden met elkaar geconfronteerd als Anna op een avond een veertienjarig, hoogzwanger meisje ziet overlijden op haar operatietafel. De baby overleeft het, maar het enige wat het meisje achterlaat is een Russisch dagboekje. Anna weet dat het meisje waarschijnlijk verkracht moet zijn en denkt dat het dagboek de waarheid bevat.

In haar naïviteit klopt Anna aan bij Vory V Zakone-leider Semyon (Armin Mueller-Stahl) en vraagt om het dagboek te vertalen. Als het dagboek geheimen blijkt te bevatten over Semyon, is Anna haar leven niet zeker. Anna voelt dit ondanks Semyons grootvaderlijke charme aan, maar zit dan al vast. Nikolai heeft in eerste instantie niets met Anna of het dagboekje te maken, maar wordt door Semyon opgeroepen om ‘de rommel op te ruimen’. Uiteraard lopen de dingen anders dan Semyon voorziet.

Maar waarom ging Anna niet met het boekje gelijk naar de politie? Dat is eigenlijk de grootste vraag die het verder ijzersterke plot van ‘Eastern Promises’ bedreigt. Anna kiest ervoor om in zee te gaan met Semyon, terwijl haar Russische oom het dagboekje ook had kunnen vertalen. Het enige argument dat de film daar tegenin brengt wordt door het einde van de film ontkracht. De andere mogelijke reden: haar fascinatie in Nikolai is tot dat moment ongeloofwaardig. Zoekt Anna soms bewust problemen?

Maar het is eigenlijk een pietluttigheid. De sfeer van de film is zo rijk en de acteurs dragen het verhaal met zoveel klasse en geloofwaardigheid dat de onlogische actie snel vergeten is. In het bijzonder Viggo Mortensen, die tot het einde zijn mystiek behoudt en een buitengewone prestatie neerzet. Zijn uitvoerige voorbereiding betaalt zich dubbel en dwars terug. Mortensen, met tatoeages, accent en een gespierd lijf ís gewoon Nikolai. Tel daarbij op de meest intense en realistische vechtscène ooit opgenomen en er rest niets dan ontzag voor de acteur.

De ontknoping is te mooi om te verklappen, zorg er dan ook voor dat je ‘Eastern Promises’ gaat kijken zonder enige voorkennis. David Cronenberg fileert de verdorven lagen van Londens onderwereld met intensiteit die je volledig vasthoudt. Beter dan ‘A History of Violence’, en een herkansing voor iedereen die laatstgenoemde vindt tegenvallen.

Caspar Kraaijpoel

Waardering: 4

Bioscooprelease: 29 november 2007