Easy A (2010)

Regie: Will Gluck | 92 minuten | komedie, romantiek | Acteurs: Emma Stone, Penn Badgley, Amanda Bynes, Dan Byrd, Thomas Haden Church, Patricia Clarkson, Cam Gigandet, Lisa Kudrow, Malcolm McDowell, Fred Armisen, Juliette Goglia, Jake Sandvig, Morgan Rusler, Nicki Tyler Flynn, Braeden Lemasters, Mahaley Hessam, Jameson Moss, Blake Hood, Bryce Clyde Jenkins, Neil Soni, Stacey Travis, Bonnie Burroughs, Eddie Applegate, Norma Michaels

Tienerkomedies zijn er in alle soorten en maten. De meeste high school-films zijn voorspelbaar en flauw. Zo nu en dan steekt er een tienerkomedie de kop op die wél eeuwigheidswaarde blijkt te hebben. In de jaren tachtig bracht John Hughes enkele films in de zalen die nog altijd als blauwdruk gelden voor het genre, zoals ‘Sixteen Candles’ (1984), ‘The Breakfast Club’ (1985) en ‘Pretty in Pink’ (1986). Een decennium later was het Amy Heckerling’s ‘Clueless’ (1995) die ver boven de middelmaat wist uit te steken. Deze moderne kijk op Jane Austens ‘Emma’ lanceerde Alicia Silverstone als ster (hoewel zij daar niet het uiterste uit heeft weten te halen). Enkele jaren later, in 1999, lag Shakespeares ‘The Taming of the Shrew’ aan de basis van de succesvolle tienerkomedie ’10 Things I Hate About You’, met doorbraakrollen voor Heath Ledger en Joseph Gordon-Levitt. ‘Mean Girls’ (2004) met Lindsay Lohan zou je ook tot de beteren in het genre kunnen rekenen. In ‘Easy A’ (2010) is het Nathaniel Hawthornes klassieke roman ‘The Scarlet Letter’ die de basis vormt voor een succesvolle high school-komedie. Deze door Will Gluck regisseerde film is een ware showcase voor de jonge Emma Stone, een talentvolle en eigengereide actrice die zonder enige moeite de film op haar ranke schouders weet te dragen.

Hoe een roddel een compleet eigen leven kan gaan leiden, ervaart Olive Penderghast (Stone) als ze haar beste vriendin Rhiannon (Aly Michalka) voor de grap vertelt dat ze naar bed is geweest met een veel oudere jongen. Dat Olive in werkelijkheid het hele weekend thuis zat, doet er niet meer toe: binnen de kortste keren weet de hele school van haar seksuele uitspatting. Omdat ze het eigenlijk best leuk vindt om eindelijk eens in het middelpunt van de belangstelling te staan, houdt ze haar leugen vol. Sterker nog, ze gooit nog wat extra olie op het vuur als haar goede vriend Brandon (Dan Byrd), die gepest wordt vanwege zijn homoseksualiteit, haar om een gunst vraagt. Het duurt niet lang of alle outcasts kloppen bij haar aan voor dezelfde gunst. Olive is de kwaadste niet en helpt hen op te klimmen op de sociale ladder. Maar dit gaat ten koste van haar eigen imago en reputatie. Iedereen op school denkt namelijk dat ze een hoer is, die voor geld met jan en alleman het bed induikt. Aanvankelijk cultiveert ze dat imago zorgvuldig, door in minuscule outfits met een rode ‘A’ erop geborduurd (net zoals Hester uit ‘The Scarlet Letter’) door school rond te paraderen. Maar wanneer zelfs de leraren zich ermee gaan bemoeien, wordt het Olive allemaal te veel.

Tienerkomedies volgen vaak een bepaald stramien en dat geldt ook voor ‘Easy A’. Ook in deze film zijn er pestkoppen en studiebollen, populaire tieners en misfits. Natuurlijk wacht er een prins op het witte paard op Olive en loopt het allemaal goed af. Voorspelbaar is ‘Easy A’ dus in zekere zin wel. Toch pakt deze film het anders aan dan de meeste tienerkomedies. Veel heeft te maken met de scherpe observeringen en rake oneliners die Emma Stone de ether in slingert. Het sarcasme viert hoogtij en dat is wel zo verfrissend. Schrijver Bert V. Royal neemt onder meer het godsdienstfanatisme in de VS op de hak met een schijnheilig clubje Jesus-freaks onder leiding van de door Amanda Bynes gespeelde Marianne, die er als de kippen bij is om Olive te veroordelen. Minder geslaagd is het lerarenechtpaar Thomas Haden Church (Olives lievelingsleraar) en Lisa Kudrow (de decaan die het niet zo nauw neemt met de huwelijkse trouw) en dat ligt dan vooral aan Kudrow die de rol van Phoebe uit ‘Friends’ maar niet van zich af weet te schudden. Hilarisch zijn dan weer Stanley Tucci en Patricia Clarkson als Olive’s prettig gestoorde ouders, met wie ze – voor de verandering – een zeer goede band heeft. Het zijn alternatievelingen met een scherpe tong, zoals we ze ook zagen in ‘Juno’ (2007). Werkelijk elke opmerking die Tucci maakt is raak! De talloze referenties naar muziek en films uit de jaren tachtig (meest expliciet naar ‘Can’t Buy Me Love’ uit 1987) vormen de kers op de taart voor iedereen die die tijd bewust heeft meegemaakt – of die er zoveel jaren later nog steeds mee dweept.

Natuurlijk valt er ook het nodige aan te merken op ‘Easy A’. Niet elke grap is even subtiel (met de gefingeerde seksscène tussen Olive en haar homoseksuele vriend Brandon als dieptepunt) en uiteindelijk wordt toch een knieval gemaakt voor de conventies van Hollywood, want eigenlijk niet past bij de stijl en de toon van de film. Toch vergeef je deze film zijn misstappen. Dat komt vooral voor rekening van Emma Stone, die met een charmante performance vol cynisme en wereldwijsheid deze film moeiteloos weet te dragen. Van haar gaan we hopelijk nog veel meer horen. ‘Easy A’ is eindelijk weer eens zo’n tienerkomedie waar je écht om kunt lachen en daar worden er veel te weinig van gemaakt!

Patricia Smagge