Een dag in ’t jaar (2015)
Regie: Margot Schaap | 75 minuten | drama | Acteurs: Michael Bloos, Anne Gehring, Vera Ketelaars
Tijd. Het is misschien wel ons grootste goed en het is nooit precies genoeg. Als je er teveel van hebt, kan het verstikkend werken, maar ook wanneer je tijd tekort komt, levert dat veel stress op. Zoals Gollum in ‘The Hobbit’ het al benoemde: het verslindt al dat men kan noemen, dieren, beesten, bomen, bloemen. Het spelen met tijd of onze perceptie van tijd is voor veel filmmakers een graag gedane bezigheid. Het wordt gebruikt om de kijker op het verkeerde been te zetten, bijvoorbeeld, of om het verhaal uit verschillende gezichtspunten te vertellen. Soms vormt tijd de spil van de film. ‘One Day’ bijvoorbeeld, speelt zich af gedurende twintig jaar, maar dan elk jaar op dezelfde dag. Er zijn ook films die realtime gedraaid zijn. ‘Boyhood’, bijvoorbeeld, of ’52 Tuesdays’, dat in 52 dinsdagen is opgenomen.
De Nederlandse Margot Schaap (1986) adopteerde dit concept voor haar ultra low budget speelfilmdebuut ‘Een dag in ’t jaar’, voortgekomen uit de wens minder rigide te werk te gaan bij het maken van een film. Niet elk onderdeel van het filmmaakproces moest afgebakend zijn. Daarvoor werd er elke laatste dag van de maand gefilmd, beginnend op maandag 31 december 2012, nét voor de jaarwisseling. De opnames begonnen steeds op het tijdstip waarop de vorige geëindigd waren, zodat ze op dinsdag 31 december 2013 weer konden eindigen met vuurwerk en oliebollen. Vooraf stond het verhaal niet vast, alleen het uitgangspunt. En extra bijzonder aan dit idee is dat het verhaal van ‘Een dag in ’t jaar’ zich niet in heel 2013 afspeelt, maar op 1 januari 2013. Voor de hoofdpersonen, twintigers Seb, Misha en Yvonne, voelt het als een lange dag, waarin ze 24 uur met elkaar doorbrengen. Klinkt ingewikkelder dan het is, maar in de film is het zo natuurlijk en impliciet verwerkt, dat je er als kijker helemaal in meegaat. Wanneer je Seb een broodje shoarma ziet eten, voelt dat ook echt als een maaltijd op Nieuwjaarsdag, ondanks het feit dat hij eerder op Koninginnedag iets gekocht heeft.
Naast het onverbiddelijke verstrijken van tijd gaat ‘Een dag in ’t jaar’ ook over rouwverwerking. Twan, de broer van Misha en eerste liefde van Yvonne was Sebs beste vriend en is een jaar eerder overleden. Niet alle gesprekken gaan over hem, zoals je in het echte leven ook over triviale dingen kunt praten, zelfs net nadat je een dierbare verloren hebt. Het hangt allemaal nauw samen: de tijd na een overlijden is rekbaar en je kunt je er oprecht over verbazen dat het leven doorgaat.
Michael Bloos, Anne Gehring en Vera Ketelaars zitten erg goed in hun rol. De onderlinge verhoudingen houden de spanning over het verloop van het verhaal er in en de gesprekken voelen spontaan en naturel aan. De stad Amsterdam en diens bewoners vormt het vierde element van ‘Een dag in ’t jaar’. Het is leuk om onze hoofdstad door de ogen van deze sympathieke jongvolwassenen, die al wandelend op hun dooie akkertje bekende en minder bekende stadsgezichten bezoeken, te zien.
Wat minder goed werkt, maar tegelijkertijd ook wel een begrijpelijke keuze is, is de voice-over. Margot Schaap vertelt een aantal keren in de film anekdotes uit de levens van Misha, Seb en Yvonne. Hierdoor leren we de personages weliswaar beter kennen, maar het voelt toch aan als een stijlbreuk en haalt de kijker uit het verhaal. ‘Een dag in ’t jaar’ is een geslaagd project, dat intrigeert vanaf de eerste minuut en boeit tot de laatste. Die 75 minuten zijn zo voorbij!
Monica Meijer
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 27 augustus 2015