Een volk zonder eigen land (2007)
Regie: Bob Entrop | 90 minuten | documentaire
In ‘Een volk zonder eigen land’ dringt filmmaker Bob Entrop de wereld binnen van de Sinti en Roma. Deze zigeuners wonen met een aantal families in Nederland, ze trekken niet meer rond. Ze proberen een evenwicht te zoeken tussen het meedoen in de maatschappij en het behoud van eigen cultuur. Dit is vooral voor de jongere generatie soms een zware dobber. Paulus is een van de zonen van de familie en een hoofdrolspeler in deze film. Zijn vrouw Rebecca is zwanger maar daar praat je niet over. Als je als Sinti zwanger bent is dat onbespreekbaar en of je begraven wordt of gecremeerd een nog veel groter taboe. Maar, zo stelt Paulus gerust, alles wat tussen geboorte en dood ligt is bespreekbaar. De oudere zus van Paulus zorgt voor ‘oude mamma’ van 91. Haar leven beperkt zich tot het in dienst staan van anderen. Daar wordt niet over gesproken, dat is niet haar wil of tegen haar wil. Dat is gewoon zoals het is.
Hannes, een oude Sinti/Roma trekt nog wel eens met zijn familie naar Frankrijk, Spanje en Italië. Hij trekt fel van leer tegen Entrop wanneer die met zijn vragen te dichtbij komt. Zigeuners zijn heel gelovig, katholiek zelfs, ondanks de foute rol die de katholieke kerk heeft gespeeld in de Tweede Wereldoorlog. Maar Hannes verklaart: “Moeten wij ons geloof verloochenen door wat anderen hebben gedaan in naam van ons geloof?”
Zigeuners zijn behoudende mensen, heel langzaam verandert nu ook hun wereld. Langzaam maar zeker zien ze in dat onderwijs noodzakelijk is en dat er een brug geslagen moet worden tussen hen en de burgers. Heidi, de jongste Sinti die aan het woord komt, geeft het goede voorbeeld. Oké, ze is 22 jaar en woont nog thuis. Het is immers bij zigeuners gebruikelijk dat je bij je familie woont. Maar Heidi onderhandelt en woont nu apart in het tuinhuis van haar moeder. Ze werkt én gaat een dag in de week naar school, ze wil meer in de toekomst dan wat ze nu doet. Heidi zou bij een zwangerschap daarover nooit spreken als haar vader er bij is. Maar zonder familie in de buurt kan dat wel. Ook over okselhaar en seks wil ze best praten met Entrop maar dan alleen als de camera uitstaat. Maar bovenal is Heidi trots op haar Sinti zijn en voelt ze zich er speciaal door. Niet anders, maar specialer.
Entrop brengt de Sinti/Roma families op een bijzondere wijze in beeld. Hij heeft met deze film belangrijk cultureel erfgoed vastgelegd en het mooiste is dat de betrokkenen zich daar ook van bewust zijn.
Miranda van der Hoek