Eerlijk gestolen (2022)
Regie: Hesdy Lonwijk | 70 minuten | familie | Acteurs: Samora Bergtop, Eva Damen, Boyd Grund, Gerda Havertong, Jikke ter Laak, Britte Lagcher, Fahd Larhzaoui, Alicia Mendes, Gery Mendes, Bart Peereboom, Jasmine Sendar, Soraya Wunnink
Hesdy Lonwijk heeft een missie. De Surinaams-Nederlandse filmmaker wil de filmindustrie van ons land meer kleur geven. Letterlijk. Want nog altijd gaat zo’n 90 procent van de hoofdrollen in Nederlandse producties naar witte acteurs. En die ene keer dat er wel een acteur van kleur in een grote(re) rol gecast wordt, barst deze van de stereotypen en clichés. Dat kan ook anders, vindt Lonwijk, die bekendheid vergaarde met het regisseren van tv-series en commercials en op het IFFR van 2007 bekroond werd met de New Arrivals Award voor zijn korte film ‘Buutvrij’. Toen er plannen werden gemaakt voor de Telefilm ‘Eerlijk gestolen’ klopten Omroep Max en producent Burny Bos bij hem aan. Na een goed gesprek was het voor Bos, die samen met zijn dochter Tamara het scenario schreef voor ‘Eerlijk gestolen’ (2022), wel duidelijk wie deze film moest gaan regisseren. Lonwijk wilde wel nog even schaven aan het verhaal, omdat details over de Surinaamse samenleving volgens hem beter konden, maar daarin kreeg hij alle vrijheid.
Het resultaat is een avontuurlijke Telefilm voor kijkers van 6 tot 12 jaar, die tevens leuk is voor ouders en grootouders om mee te kijken. Het Surinaamse gezin dat in deze film de hoofdrol speelt, woont nu eens niet in Amsterdam Zuid-Oost, maar in een landelijke, bosrijke omgeving en de door Jasmine Sendar gespeelde moeder van de elfjarige hoofdpersoon Nola (Alicia Mendes) heeft haar eigen tandartsenpraktijk aan huis. De vader van het meisje (Gery Mendes) is ook nog ‘gewoon’ in beeld. Maar vader en moeder spelen een bescheiden rol in deze film; centraal staat de relatie tussen Nola en haar gran’ma (Gerda Havertong). Oma is onlangs weduwe geworden en voelt nog dagelijks het gemis. Ook Nola mist haar opa. Ze wil haar gran’ma helpen genoeg geld bijeen te sparen om een reis naar Suriname te kunnen bekostigen, zodat de as van haar opa daar kan worden uitgestrooid. Maar eigenlijk vindt ze dat het allemaal veel te langzaam gaat. Als ze samen met haar beste vriendinnetje Nina (Jikke ter Laak) haar oma opzoekt in haar huisje aan de rand van het bos, vindt ze een tas met geld. Een overvaller heeft die eerder die dag in het bos gestopt na een succesvolle bankroof. Zo’n tas vol bankbiljetten is erg verleidelijk en ze besluit het geld te houden, zodat ze eindelijk dat vliegticket voor gran’ma kan kopen. Omdat het voor zo’n goed doel is, vindt ze die keuze te verantwoorden. Maar of dat zo’n verstandige keuze is…?
‘Eerlijk gestolen’ is een heel kleurrijke film, waar je ondanks alle vrolijkheid een zwaar thema in kunt ontwaren: rouwverwerking. Een thema dat direct meer diepte geeft aan het verhaal. Lonwijk is wars van clichés; oma woont niet in een flat in de grote stad, maar in een idyllisch en knus huisje tussen de bomen en haar buurman, boswachter Idriss (Fahd Larhzaoui), heeft een Marokkaanse achtergrond. We zijn het niet gewend om dat te zien, maar dat zegt volgens Lonwijk alles over hoe conservatief de Nederlandse film- en tv-wereld in elkaar steekt. Na verloop van tijd kijk je er niet meer van op en dat is wat de regisseur wil nastreven: elke rol zou door elke acteur – ongeacht huidskleur, afkomst of religie – moeten kunnen worden gespeeld. Lonwijk snijdt bovendien nog een ander interessant gegeven aan: waarom zou de as van opa per se in Suriname uitgestrooid moeten worden? Zijn nakomelingen wonen immers allemaal in Nederland. De grenzen tussen werelden en generaties vervagen.
De jonge Alicia Mendes speelt de hoofdrol heel naturel en weet ons direct in te pakken. Met Gerda Havertong heeft ze een natuurlijke en warme chemie. Beiden moeten ze hun verdriet om het overlijden van gran’pa zien te verwerken en hoewel ze niet snel het achterste van haar tong laat zien, heeft oma geen woorden nodig om haar verdriet te etaleren. De andere acteurs krijgen niet echt de ruimte om zich te onderscheiden (of het moet de gezichtsloze overvaller zijn, die in dat opzicht op een negatieve manier opvalt). Een opvallende ster in deze film is – naast gran’ma’s gezellige huisje inclusief sfeervolle schuur boordevol tropische planten, hangmatten en een heus altaar voor haar overleden man – het gezellige, knaloranje Cantaatje waarmee ze door het bos crosst. Authentieke poku’s schallen uit de speakers die je gelijk in de juiste sfeer brengen. De spanning loopt nog aardig op als de overvaller erachter komt waar het gestolen geld is en de tas wil komen ophalen. Juist in deze scène – en in het hartverwarmende slot, toont Lonwijk als filmmaker veel in zijn mars te hebben. Goed om te weten dat hij inmiddels aan zijn eerste langspeelfilm werkt! Deze jeugdfilm is alvast meer dan geslaagd!
Patricia Smagge
Waardering: 3