El barón del terror – The Brainiac (1962)

Regie: Chano Urueta | 77 minuten | horror, science fiction | Acteurs: Abel Salazar, Ariadna Welter, David Silva, Germán Robles, Luis Aragón, Mauricio Garcés, Ofelia Guilmáin, René Cardona, Rubén Rojo, Carlos Nieto, Carlota Solares, Federico Curiel, Magda Donato, Magda Urvizu, Miguel Brillas,  Rosa María Gallardo, Roxana Bellini, Susana Cora

In deze Mexicaanse horrorfilm uit 1962 is het gevaar afkomstig van een kwaadaardige baron die op de brandstapel wordt gezet en driehonderd jaar later terugkomt om wraak te nemen op de nazaten van zijn vroegere beulen. De sfeervolle opening, mede tot stand komend door de zwart-wit beelden, en de door de baron duur gezworen eed met betrekking tot zijn wraakplannen beloven niet veel goeds voor toekomstige tijden.

Maar al snel, nadat het verhaal een sprong van driehonderd jaar genomen heeft, dienen er zich nogal wat vragen aan. De baron die na zijn dood blijkbaar driehonderd jaar lang op wat voor manier dan ook op een komeet door de ruimte meelift? En die als de komeet op aarde neerstort weer tot leven komt? Als een gemuteerd monster? Hoe wist de baron dat de komeet over driehonderd jaar weer langs de aarde zou komen? Het zijn nogal twijfelachtige uitgangspunten die regisseur Urueta neemt. Ook nadat de baron aan zijn wraaktocht is beginnen vallen er nogal wat vreemde zaken op. Waar is de neergestorte komeet gebleven? Opgelost in een rookwolk? Hoe kunnen de hersens van de slachtoffers van de baron intact blijven als hij ze uit de hoofden van zijn slachtoffers gezogen heeft? Waarom moet de baron daar zo nodig periodiek een hapje van hebben? Waardoor is de baron in 1961 wel gevoelig voor vuur en niet in 1661? Waarom verdenkt na de gepleegde moorden niemand de baron terwijl hij de enige nieuwkomer in het dorp is? Naast deze vraagtekens komen er nogal wat aanvullende twijfelachtigheden voor die duidelijk maken dat er niet al teveel gelet moet worden op de geloofwaardigheid van de diverse gebeurtenissen en ontwikkelingen.

Blijkbaar staan in deze film des te meer de onheilsverspreidende activiteiten van de baron, al dan niet in monstergedaante, voorop. Daartoe wordt er het een en ander tegenaan gegooid om ook de dreiging die ervan hem uit moet gaan te vergroten. Allereerst worden hem wat opmerkelijke eigenschappen toegeschreven. Hij kan zich transformeren in een mens- en een monstergedaante, hij kan zich – inclusief kleding en al – onzichtbaar maken (waarom maakt hij daar op latere geschikte momenten geen gebruik van?) en kan zijn slachtoffers hypnotiseren. Natuurlijk handig om hem des te langduriger zijn gang te laten kunnen gaan, maar het komt, naast de al te ongeloofwaardige uitgangspunten die worden gehanteerd, op zijn zachtst gezegd nogal uit de lucht gegrepen en overtrokken over allemaal. Het laatste restje geloofwaardigheid verdwijnt echter bij de aanblik van het gemuteerde monster. Een grotesk en mismaakt creatuur met een pulserend hoofd, een lange puntige neus, enorme puntige oren, glazige ogen, stukken vacht her en der, wel heel erg vreemde klauwen en een lange gevorkte tong om de hersens van zijn slachtoffers eruit te kunnen zuigen. Leuk voor de liefhebbers van ‘monster movies’ dat een dergelijk gedrocht hier zijn opwachting maakt, maar afgezien van de vraag waarom de baron in een dergelijk schepsel moest veranderen, ziet het monster er met alle kunstgrepen nog meer fake uit dan de komeet waarmee hij op aarde is neergestort. En door de overtrokkenheden in zijn uiterlijk ziet het er in termen van horror nu niet bepaald uit als een toonbeeld van angstaanjagendheid, maar komt het enkel nog lachwekkend over en zal het voor weinig horrorfans ook nog maar een seconde serieus te nemen zijn.

Hetzelfde geldt voor de momenten dat het monster zijn slachtoffers te grazen neemt. Regisseur Urueta weet weliswaar in meerdere scènes een effectieve spanningsopbouw enigszins tot stand te brengen, maar door de uitwerking van de transformatie van mens- naar monstergedaante van de baron, inclusief de knipperende lampjes die buiten beeld op zijn gezicht worden gericht om het een dreigende gloed te verlenen, zal het effect van zijn daaropvolgend handelen in de meeste gevallen danig verminderen. Niet al te vlekkeloos vormgegeven dus, en opnieuw de maar al te twijfelachtige kwaliteit van deze productie onderstrepend, hoewel het lage budget dat regisseur Uruetra tot zijn beschikking had hier ook van invloed op zal zijn geweest. Verder heeft deze film uiteindelijk niet veel meer te bieden dan een herhaling van steeds hetzelfde gegeven, de baron die zijn slachtoffers in de val lokt en hen tot zijn prooi maakt. Tussen de uitvoering van de baron zijn wraakplannen door zijn er dan wat niet ter zake doende verhaallijntjes opgenomen en worden er voor de nodige komische noten her en der twee rechercheurs opgetrommeld die met hun ietwat klungelig gedrag en dito opmerkingen voor de komische noot in dit verhaal moeten zorgen. Iets dat in termen van humor echter ook niet altijd voor het gewenste effect zorgt.

Weinig aansprekend acteerwerk verder, niet dat het verhaal daartoe veel mogelijkheden biedt. Meest opvallend is Abel Salazar als de aristocratische baron die in monstergedaante aan het moorden slaat. Het acteerwerk van de overige castleden is, overeenkomstig de insteek van deze gehele productie, niet bijster overtuigend. Hoewel voor de kijkers van de Engelstalige gedubde versie de wel wat te wensen overlatende kwaliteit van de dubbing, naast de her en der toch al bedenkelijke dialogen, ook zijn beperkingen met zich meebrengt. Het maakt het in zijn totaliteit tot een nogal bizar gebeuren allemaal, in deze ‘El barón del terror’, die ook bekend staat als ‘The Brainiac’. Doortrokken van onlogischheden en onzinnige feiten en gebeurtenissen en een niet al te deskundige vormgeving daarvan. Met als gevolg dat het horrorgehalte in deze productie tot een weinig gedenkwaardig dieptepunt keldert. Voor de liefhebbers van pulp/crap films heeft deze film met alle tekortkomingen genoeg entertainment genoeg te bieden, al zal dat niet zijn op de manier zoals de makers van deze film dat bedoeld hebben. De liefhebbers van het serieuzer of geloofwaardiger werk hoeven voor deze productie echter geen moeite te doen.

Frans Buitendijk